Życie w rodzinie z osobą uzależnioną wiąże się z wieloma wyrzeczeniami i problemami. Jednym z poważniejszych skutków psychologicznych, wynikającym z przebywania w takim układzie, może być współuzależnienie. Stan ten nie jest chorobą, a jedynie sposobem przystosowania się do patologicznej sytuacji. Jak rozpoznać objawy współuzależnienia, kogo najczęściej dotyka to zjawisko i gdzie najlepiej szukać profesjonalnej pomocy?
Osoby uzależnione bardzo mocno koncentrują się na nałogu. Z biegiem czasu zaczynają lekceważyć rodzinę, a nierzadko przestają także dbać o jej utrzymanie. W takiej sytuacji pozostali członkowie nie mogą zaspokajać własnych, często fundamentalnych potrzeb, a ich byt jest pozbawiony stabilizacji i poczucia bezpieczeństwa. Usiłują wpłynąć na zachowanie bliskiego – nieustannie go kontrolując i podporządkowując mu swoje działania. W ten prosty sposób wpadają w pułapkę współuzależnienia. Należy jednak zaznaczyć, że nie każda osoba z rodziny uzależnionego zostaje uwikłana w ten niebezpieczny mechanizm. Zazwyczaj to zjawisko dotyczy jednostek, które nie potrafią zdystansować się wobec problemu i odseparować od nałogowca. Wiele zależy też od wyznawanych wartości, indywidualnych cech charakteru oraz odporności na stres. Trzeba też podkreślić, że współuzależnienie może być spowodowane nie tylko chorobą alkoholową. Z konsekwencjami tego stanu mogą zmagać się także osoby żyjące pod jednym dachem z narkomanem, lekomanem, hazardzistą itp.
Jak rozpoznać symptomy współuzależnienia?
Najbardziej charakterystyczne zachowania dla jednostki uwikłanej we współuzależnienie to:
- nadmierne koncentrowanie się na nałogu bliskiej osoby i poddawanie się rytmowi jej funkcjonowania,
- przejmowanie za nią obowiązków, a nawet odpowiedzialności za popełnione czyny, np. spłacanie zaciągniętych długów,
- ukrywanie problemu związanego z uzależnieniem przed innymi ludźmi,
- szukanie uzasadnienia dla zachowań osoby uzależnionej, próby usprawiedliwiania jej przed innymi, np. przed szefem w pracy,
- poszukiwanie sytuacji oraz wydarzeń, nad którymi można przejąć kontrolę,
- nieustanne poświęcanie się i rezygnowanie z zaspokajania własnych potrzeb.
Osoby współuzależnione bardzo często mają trudności z kontrolowaniem emocji. Żyją w ciągłym stresie i napięciu psychicznym. Takie jednostki bardzo rzadko zgłaszają się do specjalisty, gdyż twierdzą, że same są w stanie poradzić sobie z własnym problemem. Tymczasem dzisiaj praktycznie każdy prywatny ośrodek leczenia uzależnień ma w ofercie programy terapeutyczne, których celem jest zapewnienie profesjonalnego wsparcia psychicznego osobom tkwiącym w szkodliwych dla zdrowia relacjach.
Gdzie szukać skutecznej pomocy?
Kontrolowanie osoby uzależnionej, ponoszenie konsekwencji za podjęte przez nią działania, a także usprawiedliwianie jej przed innymi ludźmi jedynie potęguje problem. Takie postawy pogłębiają skutki uzależnień – dotyczące zarówno zdrowia psychicznego, jak i fizycznego. Najlepsze, co można zrobić w tej sytuacji, jest poszukanie fachowej pomocy w odpowiedniej placówce. Jednym z takich miejsc jest Prywatny Ośrodek Terapii Uzależnień OAZA, gdzie można poddać się dyskretnemu i skutecznemu leczeniu destrukcyjnego nawyku. Podczas terapii współuzależniony uczy się nabierać dystansu, a także dowiaduje się, jak ma postępować, aby nie pomagać osobie uzależnionej w trwaniu w nałogu. Praca nad sobą odbywa się w kameralnych warunkach, w przyjaznej atmosferze, pod okiem wykwalifikowanej i doświadczonej kadry terapeutycznej. Po zakończeniu terapii każdy pacjent zostaje objęty rocznym wsparciem, podczas którego może liczyć na fachową pomoc w walce z nawrotami uzależnienia.
Czy współuzależnienie da się wyleczyć?
Ludzie, mający w swoim najbliższym otoczeniu osobę uzależnioną, bardzo często zapominają o własnym życiu i koncentrują się na nałogu zaburzającym funkcjonowanie całej rodziny. Znajdując się w pułapce własnych myśli i przekonań, nie zdają sobie sprawy, że wpadli we współuzależnienie. Leczenie tego stanu pomaga zrozumieć schematy swojego postępowania, odzyskać wpływ na własne emocje, a także odbudować poczucie wartości. Praca nad współuzależnieniem to szansa na uzdrowienie samego siebie i nauczenie się nawiązywania zdrowych relacji z innymi.