Skutki pracoholizmu

Pracoholicy cierpią na stany lękowe i depresyjne, miewają objawy ADHD
i zaburzenia obsesyjno-kompulsyjne dużo częściej niż osoby nie cierpiące
wskutek tego uzależnienia.

Tekst: Sylwia Skorstad

Pracoholik to osoba, która obsesyjnie oddaje się pracy. Wykonuje swoje obowiązki służbowe kosztem snu, jedzenia, odpoczynku, czasu dla rodziny. Odczuwa ku temu psychologiczny, irracjonalny przymus, który wyjątkowo łatwo racjonalizuje. „Muszę zarabiać, żebyśmy mieli z czego żyć” – mawia. „Co złego w tym, że człowiek jest oddany pracy?” – pyta nagabywany o to, czy aby nie przesadza. I zwykle towarzyszą temu złe emocje: gniew, poczucie zagrożenia, wyparcie i zaprzeczenie, bo pracoholik wypiera informacje o tym, że stracił nad sobą kontrolę.

Niezdrowy pracoholizm

Naukowcy z Uniwersytetu Bergen w Norwegii przeprowadzili narodowe badania zjawiska pracoholizmu. Grupa była reprezentatywna pod względem płci, wieku, wykonywanych zawodów oraz stanowisk.

Badacze odkryli, że symptomy uzależnienia prezentuje około
7,5% badanych Norwegów.
W tej grupie aż 32% osób
jednocześnie wykazywało
objawy charakterystyczne
dla ADHD. Co czwarty
pracoholik miał cechy
charakterystyczne
dla zaburzeń
obsesyjno-kompulsyjnych,
czyli natręctwa myślowe
bądź ruchowe. Co trzeci miewał stany lękowe, a co 10 stany depresyjne. To wyniki
znacząco gorsze od przeciętnej dla całej populacji.

Doktor psychologii Cecilie Schou Andreassen uważa, że nie rozumiemy jeszcze
w pełni mechanizmów rządzących pracoholizmem. Na pewno ma on korelacje
z innymi problemami natury psychologicznej, ale nie znamy ich natury
i nie potrafimy określić, co jest skutkiem, a co przyczyną.

Test pracoholizmu

Po czym poznać, że jesteś pracoholiczką? Przeczytaj poniższe punkty i zastanów się, ile z nich odnosi się do ciebie:

• Często ci cię zdarza, że bez nacisku innych osób spędzasz w pracy więcej czasu
  niż pierwotnie zakładałaś.
• Zastanawiasz się, jakby tu spędzić jak najwięcej czasu w pracy. Obsesyjnie szukasz okazji i pretekstów, nawet wieczorami i w weekendy.
• Pracując redukujesz poczucie winy, lęk, stany depresyjne i poczucie braku
  kontroli nad rzeczywistością. Praca dodaje ci pewności siebie i chwilową
  wolność od zmartwień.
• Wiele osób bezskutecznie apelowało do ciebie o lepsze zbalansowanie pracy
  i odpoczynku.
• Masz poczucie, że kiedy nie ma cię w pracy, wszystko się wali.
• Kiedy nie możesz pracować, czujesz się zestresowana.
• Twoja praca ma negatywny wpływ na twoje zdrowie.
• Z powodu pracy rezygnujesz z kontaktów towarzyskich, hobby,
  ćwiczeń i wszystkiego, co przeszkadza ci oddawać się uzależ
• Kiedy już uda ci się z kimś spotkać, poruszasz głównie tematy zawodowe.

Jeśli cztery z tych stwierdzeń trafnie cię opisują, istnienie duże prawdopodobieństwo,
że jesteś pracoholiczką.

Świadomość problemu

Leczenie pracoholizmu jest
możliwe, choć czasochłonne.
Zaczyna się od budowaniu
w pacjencie świadomości
uzależnienia, a jego celem
jest nauka relaksowania
się i radzenia sobie ze złymi
emocjami w sposób bezpieczny
dla zdrowia psychicznego
oraz fizycznego. Krok po kroku terapeuta przekonuje do zmiany nawyków, odbudowywania życia
społecznego, a nawet prowadzenia rozmów na tematy inne niż praca. Istotnym
czynnikiem w leczeniu jest uświadomienie pacjentowi, że pracoholik nie jest cennym
ani lubianym członkiem zespołu, a jego przekonanie, iż jest niezastąpiony, to źródło nieustających konfliktów.