Robimy postanowienia noworoczne, ponieważ to jest przyjemne zadanie, które wzbudza w nas pozytywną wizję przyszłości. Nasze plany mogą wiązać się z różnymi sferami życia, ale najczęściej decydujemy się na zmiany niosące za sobą pozytywny wizerunek siebie, takie jak zdrowszy styl życia, rezygnacja z nałogów i rozwój osobisty.
Tekst: dr Magdalena Nowicka – psycholog różnic indywidualnych SWPS
W psychologii ten pozytywny, wyidealizowany aspekt siebie mówiący o tym, jakim chciałbym być, określany jest jako „ja idealne”. Samorozwój związany jest z dążeniem do tego „ja idealnego”, a postulaty zmian są zorientowane na modyfikowanie rozbieżności między tym, jaki jestem, a jakim chciałbym być.
Jak wytrwać?
Czym innym jest formułowanie celów, a czym innym jest ich realizacja. Osiąganie celów wymaga od nas z reguły uruchomienia działań niekoniecznie związanych z pozytywnymi emocjami. Restrykcyjne przestrzeganie diety czy intensywny trening fizyczny to już jest konkretny wysiłek wymagający determinacji. Działaniom tym często towarzyszy niepewność, co do ich rezultatu.
Realizacja celu zależy, między innymi od tego, jak dobrze go sformułujemy. Jeśli cel jest sformułowany w sposób abstrakcyjny, to tak naprawdę nie wiemy, co dokładnie i jak chcemy osiągnąć. Skuteczna wydaje się metoda „małych kroków”, kiedy wyznaczamy sobie po kolei drobne zadania do realizacji. Dzięki temu sukces nie jest odroczony w czasie, a my mamy możliwość doświadczać wielokrotnie poczucia sukcesu i pozytywnych emocji. To wzmacnia naszą motywację.
Powodzenie w realizacji zamierzeń zależne jest również od tego, czy nie stoją one w konflikcie z innymi, ważnymi dla nas celami życiowymi, wartościami, pokusami, które nas otaczają. Im bardziej planowane zmiany wpisują się w nasze priorytety i są zgodne z naszymi wartościami, możliwościami, tym łatwiej je realizować. Jeśli planuję intensywnie ćwiczyć na siłowni 5 razy w tygodniu, a nie mam na to czasu, to z planu „nici”. Kolejnym czynnikiem decydującym o sukcesie są nasze właściwości indywidualne, takie jak siła woli, poczucie skuteczności i samoocena. Te zmienne wpływają w szczególności na realizację tych postanowień noworocznych, które wymagają działania wytrwałego. Realizacja postanowień noworocznych wiąże się zwykle z podejmowaniem i monitorowaniem długotrwałych planów.
Skąd czerpać motywację?
Otoczenie wpływa na nas bardzo motywująco. Z niego czerpiemy różne wzorce. Inspiruje nas działanie i cele formułowane przez innych ludzi. Kampanie medialne zachęcają, by dbać o dietę, wygląd i zdrowie. To może nas inspirować, przy czym niekoniecznie zawsze jest zgodne z naszymi możliwościami. Kiedy przyjmujemy te wzorce bezkrytycznie, bez uwzględnienia własnych możliwości, to z reguły takie postanowienia kończą się porażką.
Przy podejmowaniu decyzji o zmianach trzeba uwzględniać własne priorytety. To, co obecne w przekazach medialnych, należy przeformułować i odnieść do wewnętrznych wartości, możliwości, potrzeb właściwości osobowościowych, które wyznaczają efektywność realizacji formułowanych przez nas postanowień. Przykładowo zamiast celu „będę tak wyglądać” można postanowić, że „nie muszę wyglądać jak współczesne gwiazdy fitness, ale to nie znaczy, że nie mogę przestrzegać diety i schudnąć”.