Zazdrość to skomplikowane uczucie. Wbrew pozorom nie jest związana z historią naszych wcześniejszych relacji, posiadaniem dzieci albo doświadczeniem niewierności w przeszłości. Istotne czynniki w przeżywaniu zazdrości to natomiast płeć i wiek.
Tekst: Sylwia Skorstad
Zazdrość wzięli pod lupę naukowcy z norweskiego Uniwersytetu NTNU. Chcieli się przekonać, co kobiety i mężczyźni myślą na temat zazdrości i jakie czynniki wpływają na jej natężenie. W tym celu stworzyli kwestionariusz badania, który był rozpowszechniany w mediach społecznościowych. Ankietę wypełniło 1251 osób, z czego 70% stanowiły kobiety. Średnia wieku badanych to 24 lata, 86% uczestników badania określiło swoją orientację jako heteroseksualną. Większość była w związku czasie prowadzenia badań.
Instynktowni eksperci od zdrady
Jeden z najważniejszych wniosków z badań to fakt, że mamy dużą wiedzę na temat zazdrości. Potrafimy trafnie przewidzieć, co wywoła u innych zazdrość i to pomimo faktu, że mamy skłonność projektowania własnych emocji na innych. Jeśli coś wywołuje zazdrość w nas, to spodziewamy się, że to samo wywoła ją u wszystkich. Najlepiej wychodzi nam odczytywanie oznak zazdrości u przedstawicieli własnej płci. Mężczyźni dobrze rozumieją zazdrość innych mężczyzn, zaś kobiety trafnie odczytują oznaki zazdrości u innych kobiet. W przypadku własnego partnera nasz czujnik zazdrości jest już mniej niezawodny, ale zwykle działa lepiej niż nam się wydaje.
Kolejny interesujący wniosek to fakt, że kultura popularna oraz środowisko społeczne wpływa na nasze wyobrażenia o zazdrości w minimalny sposób. Chociaż w serialach, powieściach i filmach zdrada jest utożsamiana głównie z seksem, to dobrze rozumiemy iż w prawdziwym życiu definicja zdrady jest dużo szersza. Można odczuwać zazdrość, gdy partner spędza dużo czasu z innymi osobami, zwierza się im, bawi się w ich towarzystwie lepiej niż w naszym, ma tajemnice, do których nas nie dopuszcza albo nawet hobby, którym nie chce się dzielić. Bez względu na to, czy to racjonalne czy nie, budujące czy niszczące, można odczuwać zazdrość wobec na przykład świata gier komputerowych, który wciąga partnera, jego pasji wspinaczkowej albo intymnych rozmów z przyjacielem tej samej co on płci. Sednem zazdrości nie jest obecność osoby trzeciej, a poczucie, że istnieje zagrożenie dla relacji.
Seks a zakochanie
Przedstawiciele obu płci trafnie rozpoznają, że generalnie mężczyźni silniej od kobiet reagują na zdradę natury seksualnej, zaś kobiety na zdradę natury emocjonalnej. Z zasady przeciętny mężczyzna czuje się bardziej dotknięty, jeśli jego partnerka uprawia seks z innym mężczyzną, zaś kobiety silniej reagują na fakt, że ich partner zakochał się w innej kobiecie.
Badanie norweskich naukowców jest kolejnym, które to potwierdza. Mężczyźni i kobiety reagują różnie na te dwa aspekty zdrady. To, na ile silnie odczuwają zazdrość, nie ma związku z tym, czy wcześniej byli zdradzani, czy sami zdradzali i czy mają dzieci. Istotny jest natomiast wiek. Im starsi jesteśmy, tym mniej się różnimy w ocenie seksualnego i emocjonalnego aspektu zdrady. Z wiekiem różnice między kobietami i mężczyznami zaczynają się zacierać.
Mechanizm ewolucyjny?
Zdaniem autorów badania nasza zdolność do rozpoznawania oznak zazdrości jest czymś więcej niż wiedzą, jaką zdobywamy w trakcie socjalizacji. Stawiają tezę, że diagnozowanie tego uczucia należy do mechanizmów wykształconych w trakcie ewolucji. Osoby będące w stanie rozpoznać oznaki zazdrości mają większą od innych szansę na stworzenie trwałej relacji, w której można we dwójkę wychować potomstwo. Fakt, że w dzisiejszych czasach wychowanie dziecka bez pomocy partnera jest łatwiejsze niż kiedyś, nie ma tu znaczenia, wyczulenie na oznaki zazdrości wciąż jest w relacjach przydatną umiejętnością. Zazdrość oraz zdrada są bowiem jednymi z najczęstszych (choć nie zawsze bezpośrednich) powodów rozpadu związków natury romantycznej.
Źródło: https://link.springer.com/article/10.1007/s40806-023-00379-8