Rozwój dziecka jest wypadkową predyspozycji genetycznych i wpływu środowiska. W pierwszym roku życia pojawiają się jednak pewne stałe elementy określane jako kamienie milowe, które powinny nastąpić w określonym przedziale wiekowym. Co warto o nich wiedzieć?
Tekst: dr Dorota Domańska-Pakieła, pediatra, neurolog, MediPark
Większość noworodków układa się asymetrycznie. Wynika to z ułożenia płodu w macicy mamy (70% dzieci układa się w prawo, 30% w lewo). Główka zwrócona jest w jedną stronę, bok ciała po tej stronie sprawia wrażenie jakby był dłuższy, rączka jest wyprostowana – jak u szermierza. Ważne jest, aby maluch potrafił odwrócić główkę także w drugą stronę. Stałe ustawienie głowy w jedną stronę może świadczyć o kręczu i wymaga rehabilitacji. W ciągu pierwszych 3 miesięcy życia asymetria powinna ustąpić. W tym okresie życia bardzo ważna jest prawidłowa pielęgnacja, która może pomóc dziecku szybciej osiągnąć symetrię.
Około szóstego tygodnia
Niemowlę potrafi koncentrować wzrok na twarzy, która się nad nim pochyla lub na zabawce. Jeżeli dziecko nie skupia i nie wodzi wzrokiem powinno być skonsultowane przez lekarza okulistę. Na brzuchu trzymiesięczne niemowlę podpiera się pewnie na całych przedramionach, łokcie leżą na wysokości barków, główka w przedłużeniu kręgosłupa uniesiona nad podłożem. Należy skonsultować się z neurologiem jeżeli dziecko w tym wieku nie lubi leżeć na brzuchu lub przekręca się z brzucha na plecy, gdyż może to wiązać się ze wzmożonym napięciem mięśni grzbietu i obręczy barkowej, ale może także wynikać z nieprawidłowej pielęgnacji. Około szóstego tygodnia dziecko uśmiecha się do ludzi, wydaje gardłowe dźwięki. Ten etap rozwoju mowy osiągają także dzieci niesłyszące.
W 4/5 miesiącu życia
Niemowlę potrafi włożyć złączone rączki do buzi, chwyta także zabawkę podawaną z boku. Prowadzi rączkę przez linię środkową w stronę podawanej zabawki. Ta umiejętność zapoczątkowuje obracanie się na bok, w jedną i drugą stronę.
Sześciomiesięczne niemowlę
Potrafi obrócić się z pleców na brzuch w obie strony. Na brzuchu podpiera się na otwartych dłoniach. Pewnie lokalizuje źródło dźwięku, powtarza sylaby, rozpoznaje osoby znajome od nieznajomych. Dziecko, które nie rozwija etapu gaworzenia kanonicznego, powinno być skonsultowane przez audiologa, gdyż może wiązać się to z niedosłuchem.
Siedmiomiesięczne dziecko
Potrafi, leżąc na plecach, chwycić własne stopy i włożyć je do buzi. W tym okresie dziecko próbuje przyjmować pozycję czworaczą. Potrafi obracać się w obie strony z brzucha na plecy oraz zatrzymywać obrót na łokciu.
W 8/9 miesiącu życia
Dziecko osiąga trzy nowe funkcje – raczkowanie, siadanie i wstawanie. Pojawiają się one w przeciągu trzech tygodni. Raczkowanie w tym pierwszym okresie jest chaotyczne. Również w siadaniu zaobserwować można pewną niedojrzałość widoczną jako kifoza. Dziecko wstaje z klęku, chwytając się jakiegoś mebla, opierając najpierw jedną, a potem drugą stópkę na podłożu. Warto podkreślić, że dziecko może samodzielnie siedzieć – wtedy gdy samo potrafi osiągnąć ten etap. Nie należy sadzać dziecka, które nie jest do tego gotowe.
9/10 miesiąc
To czas dojrzewania jakości raczkowania, siedzenia oraz wstawania. Dojrzałe raczkowanie charakteryzuje wyraźna naprzemienność ruchów rączek i nóżek, wyprostowany kręgosłup na całej długości, stópki swobodnie ułożone na podłożu w linii łydek. Czworakowanie jest bardzo ważnym etapem przygotowującym do pionizacji. Naprzemienny ruch powoduje także powstanie połączeń międzypółkulowych odpowiedzialnych za prawidłową koordynację ruchową. Dziecko w prawidłowym rozwoju nie powinno tego etapu pomijać.
Dwunasty miesiąc
To okres przygotowań do samodzielnego chodu. Stojąc i trzymając się mebli dziecko zaczyna przesuwać się wzdłuż nich bokiem. Później nabierając pewności, ustawia się bokiem do ściany i trzymając się jedną rączką idzie w przód. Pod koniec pierwszego roku dziecko rozwija chwyt szczypcowy. Rozumie i wykonuje proste polecenia np. „chodź do mamy”. Używa wyrażeń dźwiękonaśladowczych np. hau, bum, am. Potrafi samodzielnie pić z filiżanki i posługiwać się łyżeczką. Przegląda się w lustrze i uśmiecha się do siebie.