W Polsce rak szyjki macicy dotyka blisko 4 tysiące kobiet rocznice. Połowa z nich umiera. Dlatego tak ważne jest promowanie szczepień przeciwko HPV wśród nastolatków oraz dorosłych. Fundacja SEXEDPL na początku marca zainicjowała kampanię Bye Bye HPV, mającą na celu zachęcenie do szczepień profilaktycznych przeciwko wirusowi HPV.
Aby jeszcze szerzej nagłośnić kwestie związane z profilaktyką przeciwko wirusowi HPV, wszyscy pracownicy Fundacji SEXEDPL wraz z założycielką Anją Rubik, poddali się szczepieniu na oczach telewidzów, aby dać jednoznaczny przykład, jak najłatwiej zapobiec tej ciężkiej chorobie.
„Namawiamy wszystkich, żeby się zaszczepili zarówno osoby młode, jak i dorosłych. Co ważne, każdy, w każdym wieku może się zaszczepić. To inwestycja w nasze zdrowie i w naszą przyszłość” – powiedziała Anja Rubik.
Szczepienie przeciwko HPV może przyczynić się do redukcji występowania wirusa, zmniejszając tym samym częstość zachorowalności na nowotwory związane z HPV, ale i wystąpienia innych powikłań zdrowotnych.
Fundacja SEXEDPL podkreśla, że to rodzice powinni stać się ambasadorami programu szczepień w trosce o zdrowie i przyszłość swoich dzieci, a szczepić powinni się wszyscy po ukończeniu 9 roku życia. Statystyki dotyczące zachorowań na raka szyjki macicy są w Polsce niepokojące. Dlatego już w kwietniu Fundacja uruchomiła akcję Bye Bye HPV w warszawskich szkołach, gdzie w ciągu kilku dni zaszczepiono ponad 100 dzieci.
Jednocześnie ekspertka Fundacji SEXEDPL – specjalistka położnictwa i ginekologii prof. Marzena Dębska przypomniała, że szczepionka przeciwko HPV dla dzieci w wieku 12 i 13 lat jest darmowa. „Zachęcamy wszystkie dzieci, zarówno dziewczyny, jak i chłopców, żeby w ramach tego powszechnego dostępu do szczepień się wykorzystali szansę na zdrowie.”
Czym jest wirus HPV?
HPV to wirus przenoszony najczęściej drogą płciową, który jest odpowiedzialny za prawie wszystkie przypadki raka szyjki macicy. Typy HPV wysokoonkogennego, czyli takie, które mogą prowadzić do rozwoju raka, są odpowiedzialne za ponad 95% przypadków raka szyjki macicy oraz za znaczący (od 50-90%) procent innych nowotworów HPV– zależnych (np. raka odbytu, penisa, gardła, nosa, krtani, pęcherza moczowego, sromu, pochwy). Oprócz nowotworów wirus HPV może powodować także brodawki narządów płciowych tzw. Kłykciny kończyste, które mogą występować zarówno u kobiet jak i mężczyzn. Odmiana wirusa HPV, które je powodują (HPV 6 i 11) nie mają potencjału nowotworzenia, ale są bardzo uciążliwe i powodują ograniczenia aktywności seksualnej.
Dlaczego warto się szczepić na HPV?
Szczepionki przeciw HPV chronią przed zakażeniem HPV, co oznacza zapobieganie chorobom nowotworowym związanym z HPV, zapobieganie wszystkim konsekwencjom, jakie mogą wynikać z faktu rozwoju nowotworu, a więc także zapobieganie śmierci.
Dlaczego szczepienie daje większą skuteczność niż naturalne zarażenie wirusem?
Dlatego, że układ immunologiczny nie jest w stanie wystarczająco zareagować na tego wirusa, który potrafi go „oszukać” poprzez blokowanie naturalnych mechanizmów naprawczych DNA naszych komórek i działać w ukryciu. Szczepionki przeciw HPV są tak skonstruowane, że zawierają wirusopodobne cząstki otrzymane drogą rekombinacji genetycznej. Te cząstki wywołują bardzo silną odpowiedź układu immunologicznego, dzięki czemu chronią organizm przed niekorzystnymi skutkami zakażenia – szczególnie przed najbardziej niebezpiecznymi typami wysokoonkogennymi.
Dlaczego trzeba szczepić także chłopców?
Wśród nowotworów HPV- zależnych „króluje” rak szyjki macicy. Jednak wirus HPV może powodować również zmiany nowotworowe penisa, odbytu, okolic głowy i szyi jak np. gardła czy języka, które już nie mają zróżnicowania na płeć. Chłopcy są nosicielami wirusa, zarówno poprzez obecność wirusa w jamie ustnej jak również narządach płciowych. Nie uzyskamy pełnej ochrony populacyjnej bez zablokowania drogi transmisji wirusa.
Jakie szczepionki są dostępne w Polsce?
Szczepionki przeciwko HPV zawierają cząstki wirusopodobne (białko z otoczki wirusa) różnych typów. W zależności od ilości reprezentowanych w szczepionce genotypów wirusa mówimy o walentności. I tak np. szczepionka 2-walentna Cervarix zawiera materiał dwóch typów wirusa (HPV16, HPV 18), a szczepionka 9-walentna Gardasil9 materiał 9 typów wirusa (HPV6, HPV11, HPV16, HPV18, HPV31, HPV33, HPV45, HPV52, HPV58). Zawarcie danego typu wirusa HPV w szczepionce czynnie uodparnia przeciw chorobom wywoływanym przez te typy. Za walentnością idzie zatem zakres ochrony.
Czy szczepionki są bezpieczne?
Szczepionki przeciwko wirusowi HPV podawane są na całym świecie od 2006 roku. Szczepionki te są dobrze tolerowane. Oczywiście jak w przypadku każdego szczepienia może po nich wystąpić ból w miejscu podania utrzymujący się 1-3 dni, osłabienie lub gorączka – jednak występują one dosyć rzadko.
Kiedy zaszczepić dziecko?
Najskuteczniejsze jest zaszczepienie przed ekspozycją na wirusa (przed rozpoczęciem współżycia). Dzieci można szczepić już od 9 roku życia. Program szczepień bezpłatnych przeznaczony jest dla dzieci, które zdmuchnęły 11 świeczek na torcie do dnia, kiedy mogą już zdmuchnąć 14. Ważne, żeby pierwszą dawkę szczepionki wykonać najpóźniej do dnia 14 urodzin.
Schematy szczepień
Dzieci do 15 urodzin szczepione są w schemacie 2-dawkowym: 0, 6 m-cy, czyli drugą dawkę przyjmują 6 miesięcy po pierwszej dawce, ale nie musimy tego pilnować „na sztywno”. Okienko na wykonanie drugiej dawki wynosi od 5 do 13 miesięcy po pierwszej. Od 15 urodzin dzieci powinny być szczepione już w schemacie 3-dawkowym w schemacie: 0, 2, 6-dawkowym. Tu także dozwolone są pewne „odstępstwa”. Drugą dawkę należy podać co najmniej miesiąc po pierwszej dawce, a trzecią dawkę należy podać co najmniej 3 miesiące po drugiej dawce. Wszystkie trzy dawki powinny być podane w ciągu 1 roku.
Jak i gdzie można zaszczepić dziecko?
W ramach Programu Szczepień Ochronnych szczepienie i szczepionki są bezpłatne dla dziewcząt i chłopców w wieku 11-14 lat. Dostępne są szczepionki 9-walentna Gardasil9 oraz 2-walentna Cervarix.
Aby zaszczepić dziecko, wystarczy umówić wizytę:
- przez Internetowe Konto Pacjenta
- przez aplikację mojeIKP
- przez infolinię +48 800 100 101 (w godzinach od 8:00-18:00)
- w przychodni podstawowej opieki zdrowotnej (POZ).
Lekarz może wystawić receptę na bezpłatną szczepionkę dla dziecka, które ukończyło 9 r.ż.*
Bye bye HPV – czyli dlaczego warto szczepić osoby dorosłe?
Szacuje się, że niemal każdy człowiek będzie miał kontakt z tym wirusem w ciągu swojego życia, w związku z tym, w każdym momencie warto się zaszczepić – nawet będąc już osobą dojrzałą.
Szczepienie przeciw HPV u osoby dorosłej:
- Zmniejsza ryzyko wystąpienia brodawek płciowych u aktywnych seksualnie osób mających kilku partnerów seksualnych w życiu
- Zapobiegnie zakażeniem się innym genotypem wirusa HPV, a nawet tym samym genotypem kilka razy
- Zapobieganie przeniesieniu wirusa z innej okolicy anatomicznej – autoinokulacji
- Szczepienie zapobiega również nowym zakażeniom lub reinfekcji od partnera (tego samego lub nowego.
- Może zmniejszać ryzyko progresji zmian przednowotworowych do choroby inwazyjnej
- Może zmniejszać nawroty brodawek narządów płciowych, brodawek sromu i brodawek odbytu, penisa, brodawek jamy ustnej
- Może zmniejszyć ryzyko przeniesienia zakażenia HPV na obecnych i przyszłych partnerów seksualnych.
Czy osoba, która uzyskała pozytywny wynik testu na HPV może się zaszczepić?
Tak. Szczepieniu mogą być poddane również osoby, u których uzyskano pozytywny wynik testu HPV. Wówczas szczepionka chroni przed typami wirusa HPV zawartymi w formule szczepionki, którymi osoba nie jest zakażona w chwili jej podawania. Osoby po naturalnej infekcji i wytworzeniu przeciwciał mają nadal ryzyko reinfekcji tym samym genotypem HPV w przyszłości.