Przedświąteczne reklamy namawiają nas na zakupy nowych ubrań, produktów spożywczych czy elektronicznych gadżetów. Ulegamy im, a potem często po prostu nie korzystamy z tego, co przynieśliśmy ze sklepu. Aby tego uniknąć, warto wdrożyć w życie ideę zrównoważonej konsumpcji – korzystnej zarówno dla środowiska, jak i portfela. Kupuj świadomie, nie tylko przed świętami – to hasło, o którym warto pamiętać.
Masowe marnowanie żywności to problem całego świata. Z danych ONZ wynika, że każdego roku na świecie marnuje się ok. 1,3 mld ton żywności, co stanowi aż 1/3 całej globalnej produkcji. Polska nie jest w tym wypadku wyjątkiem. Według opracowania PROM (Program Racjonalizacji i Ograniczenia Marnotrawstwa Żywności, przygotowanego przez badaczy Instytutu Ochrony Środowiska – Państwowego Instytutu Badawczego i SGGW, w naszym kraju rocznie marnuje się prawie 5 milionów ton żywności. W Raporcie Federacji Polskich Banków Żywności „Nie marnuj Jedzenia 2020”, ponad połowa naszych rodaków (53%) przyznała się do wyrzucania jedzenia.
Niesie to za sobą zarówno konsekwencje finansowe, gdyż wyrzucając jedzenie, wyrzuca się de facto pieniądze, a także wywołuje skutki dla środowiska, które musi sobie radzić z coraz większą ilością odpadów. Warto więc uczyć się racjonalnego kupowania, by unikać tego typu błędów.
Kupuj „z głową”
Tryb kupowania „z głową” należy włączyć, jeszcze zanim przekroczymy drzwi sklepu. Warto zacząć od zadania sobie pytania, czego tak naprawdę potrzebuję i zrobienia szczegółowej listy zakupów. Nie będziemy wówczas chaotycznie krążyć między półkami i dokładać do koszyka kolejnych rzeczy. „Przed zakupami warto przejrzeć lodówkę i szafki, by skontrolować posiadane zapasy. Być może mamy jednak niektóre produkty, które pierwotnie planowaliśmy kupić. W ten sposób unikniemy nabywania tak naprawdę niepotrzebnych nam produktów i zmniejszymy ryzyko, że coś potem się zepsuje i trafi do kosza” – mówi Anna Urbańska, koordynatorka Ogólnopolskiej Kampanii Edukacyjnej #rePETujemy.
Podchodźmy też racjonalnie do tego, co mamy w kuchni m.in. poprawnie czytajmy daty ważności na opakowaniach produktów. Jeśli na opakowaniu jest napisane „Najlepiej spożyć przed” to w ten sposób producent podaje datę minimalnej trwałości produktu. Po jej upływie produkt może zmienić nieco swój smak, zapach czy konsystencję, ale nie ulega zepsuciu i nie trzeba go od razu wyrzucać. Dotyczy to chociażby produktów zbożowych, części słodyczy i przypraw. Z kolei sformułowanie „Należy spożyć do” jest już jednoznaczne – zjedzenie czegoś po tej dacie może grozić zdrowotnymi problemami np. groźnymi zatruciami.
Kupuj świadomie i jakościowo, a nie masowo
Zrównoważone zakupy to także świadomość jakości kupowanych produktów, wybór tych przyjaznych dla środowiska i rezygnacja z tzw. masówek. Sprawdzajmy pochodzenie żywności czy środków czystości, zanim trafią do naszego koszyka. „Wybierajmy towary od producentów dysponujących certyfikatami i etykietami środowiskowymi. Takich, którzy produkują swoje towary bez pestycydów i inżynierii genetycznej, w sposób przyjazny dla natury” – dodaje Anna Urbańska.
Robiąc zakupy w duchu zrównoważonego rozwoju i z myślą o środowisku, należy wspierać lokalnych dostawców, a także jak najczęściej wybierać produkty sezonowe. W modzie są zwłaszcza warzywa, a jeśli chodzi o produkty pochodzenia zwierzęcego, to starajmy się, by pochodziły one z ekologicznych hodowli.
Nie tylko żywność
Hasło kupuj świadomie, czyli idea zrównoważonych zakupów dotyczy nie tylko produktów spożywczych. Jak podaje firma doradcza OBV, z 80 miliardów sztuk odzieży produkowanej każdego roku, aż 86 procent trafia do śmieci. Przed podjęciem decyzji zakupowej w sklepie odzieżowym warto więc sprawdzić jakość i pochodzenie materiału, z którego wykonany jest produkt. Wybierajmy materiały naturalne – są trwalsze i sprawdzą się lepiej niż syntetyki.
Kupując elektronikę popatrzmy zaś na użyteczność sprzętu, aby nie okazało się, że po kilku tygodniach jego oprogramowanie stanie się nieaktualne i trzeba będzie nabyć coś nowego. Ważne są także: jakość wykonania, dostępność części zamiennych, łatwość naprawy czy dodatkowa gwarancja. Dbając o to, zwiększamy szanse, że sprzęt posłuży nam przez długi czas.
„Oczywiście w kwestii zakupów odzieży czy technologii równie ważny jak przy żywności jest umiar. Zdarza się, że kupujemy jakąś rzecz, bo chcemy ją mieć, a tak naprawdę jej nie potrzebujemy. Nie chodzi rzecz jasna, by wszystkiego sobie odmawiać, ale po prostu unikać kupowania czegoś, co będzie dla nas hitem jednego dnia” – mówi Anna Urbańska.
Opakowania PET – to pomaga środowisku
W sklepie często patrzymy na to, jak zapakowane są poszczególne produkty. Wiele złego mówi się o opakowaniach z tworzyw sztucznych, ale wbrew stereotypom, nie należy się obawiać ich używania. Mogą one bowiem być poddane recyklingowi i wspierają tworzenie gospodarki o obiegu zamkniętym. Przekłada się to zarówno na korzyści dla środowiska naturalnego, jak i nas samych.
Raport Life Cycle Assessment opracowany przez c-7-consult potwierdza, że opakowania z tworzyw sztucznych są często bardziej ekologicznym rozwiązaniem. Dla przykładu wskaźnik ekwiwalentu emisyjności CO₂ do środowiska w przypadku butelek PET jednorazowego użytku wynosi 133 g na opakowanie, podczas gdy dla butelek szklanych jednorazowego użytku współczynnik ten jest blisko czterokrotnie wyższy (522g). „Opakowania z tworzyw sztucznych wydłużają też okres przechowywania produktów spożywczych, więc pomagają uniknąć marnowania i wyrzucania jedzenia. Około 33% światowej produkcji żywności psuje się w drodze do konsumenta lub w jego domu. Każdy produkt, który można uratować przed wyrzuceniem, to sukces społeczny i klimatyczny” – podsumowuje Anna Urbańska.