Jedzmy warzywa korzeniowe

Warzywa korzeniowe są doskonałym uzupełnieniem diety odpowiedniej do naszej strefy klimatycznej oraz świetnie wpisują się w polską tradycję kulinarną. Jesień i zima to czas, w którym warto włączyć je na stałe do menu. 

W polskiej tradycji kulinarnej warzywa korzeniowe mają silną reprezentację. Buraki, pietruszka, seler, marchew to podstawy wielu sałatek, zup czy sosów obecnych w polskich domach. Dodatkowo są one tanie i łatwo dostępne, a w odpowiednich warunkach można je przechowywać przez długi czas. Wraz z powrotem mody na kuchnię sezonową i lokalną, wraca zainteresowanie zapomnianymi warzywami korzeniowymi. Na nowo odkrywane są ostatnio topinambur i skorzonera, znana u nas także jako wężymord czy czarny korzeń. Cieszyły się one sporym zainteresowaniem w kuchni staropolskiej i były obecne jeszcze w książkach kucharskich z lat. 50. i 60., później jednak na wiele lat zniknęły z lokalnej tradycji kulinarnej. Obecnie można je znaleźć w menu najlepszych polskich restauracji. 

Zdrowie w korzeniu

Warzywa korzenne mają wiele kulinarnych zastosowań. Można z nich przygotować smaczne, zdrowe i pożywne dania, takie jak pieczone przekąski i dodatki do dań, zdrowe chipsy lub frytki i zupy-krem.

„Warzywa korzeniowe to cenne źródło witamin i składników mineralnych, które w okresie jesienno-zimowym organizm przyswaja najlepiej. Zgodnie z piramidą żywieniową opracowaną przez Instytut Żywności i Żywienia, optymalna ilość jarzyn to min. 400 g, co oznacza, że na talerzu powinny się pojawić w 4 posiłkach w ciągu dnia” – przypomina Anna Radowicka, specjalistka ds. żywienia współpracująca z E.Leclerc.

• Burak

Najlepsze właściwości lecznicze ma surowy burak, ponieważ w tej formie zachowuje swoje właściwości prozdrowotne w najwyższym stopniu. Burak ćwikłowy charakteryzuje  się najsilniejszym działaniem przeciwutleniającym. W głównej mierze przeciwutleniacze to naturalne substancje roślinne, które wspierają naturalne mechanizmy obronne komórek człowieka. Betanina wraz z zawartym w burakach kwasem foliowym obniża poziom homocysteiny – to aminokwas, którego zbyt wysoki poziom  prowadzi do zmian miażdżycowych, chorób serca, udarów mózgu i zmian zakrzepowych. Burak zmniejsza napięcie nerwowe, leczy nerwice, depresje, zaburzenia snu, poprawia ogólne samopoczucie, wzmaga koncentrację i pamięć

• Pasternak

Pasternak zawiera dużo soli mineralnych, witaminę C i B. Ma właściwości lecznicze – przeciwdziała powstawaniu kamieni moczowych i żółciowych, obniża ciśnienie, działa przeciwbólowo i uspokajająco. Uwaga, liście pasternaku mogą mieć działanie alergizujące.

• Pietruszka

To samo zdrowie, przeciwdziała schorzeniom nerek i dróg moczowych oraz dolegliwościom żołądka. Pobudza trawienie i wytwarzanie moczu oraz oczyszcza krew. Działa tonizująco, oczyszczająco i odświeża oddech. Ma charakter zasadowy, więc może odkwaszać organizm. Oczyszcza krew i rozrzedza ją niedopuszaczając do tworzenia się zakrzepów, przez co zmniejsza ryzyko wystąpienia zakrzepicy żył. Sok z naci pietruszki ma właściwości uspokajające i wyciszające, dlatego poleca się stosować go w terapii walki ze stresem.

• Seler

Obniża ciśnienie tętnicze krwi oraz poziom cholesterolu (w tym tak zwanego „złego” cholesterolu LDL i triacylorglicerolu), chroni więc przed zawałem i udarem mózgu. Zawiera też psoralen, związek, który wykorzystuje się w leczeniu łuszczycy. Łodygi selera zawierają dużą ilość soli mineralnych, wśród nich przeważają związki potasu, magnezu, fosforu, żelaza, manganu i molibdenu.

• Topinambur

Topinambur, czyli słonecznik bulwiasty. W Polsce topinambur był przed wojną popularny na Śląsku. Topinambur charakteryzuje się niską wartością energetyczną, stąd zalecany jest dla osób zagrożonych nadwagą i otyłością. Spożywanie bulw pomaga w ustabilizowaniu poziomu cukru we krwi, obniża też poziom cholesterolu HDL w organizmie, reguluje ciśnienie krwi oraz pracę przewodu pokarmowego, chroni wątrobę i nerki, ułatwia przyswajanie żelaza, wapnia i magnezu oraz usuwanie alkoholu z krwi. Działa oczyszczająco, pomaga pozbyć się metali ciężkich i toksyn pochodzenia organicznego. Podnosi odporność organizmu; może więc być przydatny przy wszelkiego rodzaju zakażeniach. Oprócz tego działa przeciwstresowo oraz podnosi zdolność koncentracji psychicznej

• Skorzonera, czyli czarne korzonki

Wysoka wartość odżywcza wężymordu jest porównywana z grochem oraz fasolą. Jego najważniejszymi składnikami są w 78% woda, glikozydy, inulina, asparagina, cholina, lewulina, białko, tłuszcz, minerały potas, wapń, fosfor, żelazo i sód, prowitamina A oraz witaminy B1, E i C. Na szczególną uwagę zasługuje glikozyd o nazwie inulina. Jest ona zaliczana do prebiotyków, które stymulują wzrost korzystnych bakterii w okrężnicy, regulują pracę przewodu pokarmowego, zwiększają absorpcję składników mineralnych oraz odgrywają istotną rolę w prewencji różnych schorzeń.

• Marchew

Świeża marchewka jest ulubionym warzywem dla osób odchudzających się, ponieważ jest niskokaloryczna, a zawiera cenne witaminy i składniki mineralne: szczególnie karotenoidy oraz α-karoten, β-karoten. Decydują̨ one o barwie korzeni, a dla człowieka są̨ podstawowym źródłem pro-witaminy A w organizmie. Luteina wpływa na regenerację plamki ocznej i zapobiega rozwojowi chorób oka. Ponadto marchew zawiera mnóstwo witamin, soli mineralnych i mikroelementów.