„Gaslighting. Jak uwolnić się od przemocy w relacjach” to poradnik rozwoju osobistego przeznaczony dla osób będących w relacjach partnerskich, zawodowych lub rodzinnych z osobami stosującymi wyrafinowaną przemoc psychiczną.
Tekst: Sylwia Skorstad
Czy stałaś się kiedyś ofiarą osoby regularnie stosującej przemoc psychiczną? Czy ktoś na przykład próbował ci wmówić, że wcale nie przyszedł spóźniony na spotkanie, to ty pomyliłaś godziny? Jeśli tak, to zapewne do tej pory wyrzucasz sobie, że nie poznałaś się na takiej osobie od razu i pozwoliłaś na eskalację toksycznej sytuacji. Każdy, kto miał do czynienia z gaslighterem, po czasie wyrzuca sobie, że przegapił pierwsze sygnały i stopniowo tolerował coraz większą presję. Zwykle niesłusznie, bowiem spodziewanie się, iż każdy napotkany człowiek pragnie nam wyrządzić psychiczną krzywdę, nie jest objawem zdrowia psychicznego. Mamy prawo spodziewać się po innych sprawiedliwego traktowania. Do tego osoby stosujące manipulacje psychologiczne robią to zwykle stopniowo i sprytnie, więc niełatwo jest przejrzeć ich prawdziwe zamiary.
Nie jesteśmy jednak zupełnie bezbronni wobec nich. Książka Patrycji Jaskuły, „Gaslighting. Jak uwolnić się od przemocy w relacjach” to rzetelny psychologiczny poradnik, który dostarcza narzędzi koniecznych do rozpoznania przemocy w relacjach na wczesnym etapie oraz do wyjścia z nich, kiedy już wpadliśmy po same uszy.
Gaslighting – dlaczego to tak boli?
Gaslighting to forma przemocy psychicznej, którą trudno rozpoznać. Można ją określić jako zbiór zachowań najczęściej stosowany przez osoby z zaburzeniami osobowości typu B, czyli narcyzów, psychopatów i socjopatów, jednak prawie każdemu z nas zdarza się czasem sięgać po techniki, które nie powinny być stosowane w dojrzałych, zdrowych relacjach. O gaslightingu mówimy wtedy, gdy manipulacja polega na stałym unieważnianiu punktu widzenia ofiary oraz jej sposobu postrzegania rzeczywistości. W skrajnej postaci może przerodzić się w fizyczne krzywdzenie i wmawianie ofierze, że to ona jest sprawcą przemocy.
Gaslighter to najczęściej ktoś niestabilny emocjonalnie i mający problemy w tworzeniu zdrowych relacji z innymi. Jego celem w relacji jest sprawowanie kontroli nad drugą osobą oraz osiągania emocjonalnych korzyści. Jego manipulacyjne zachowania sprawiają, że ofiara stopniowo przesuwa granice tego, co w związku dopuszczalne, jednocześnie odsuwając się od osób bliskich, które mogłyby jej na to zwrócić uwagę.
Wyjście z tego rodzaju relacji jest wyjątkowo trudne, bo ofiara gaslightera traci wiarę we własne możliwości, zdolność trzeźwej oceny sytuacji, a czasem nawet we własne zdrowie psychiczne. Nagrody i kary, jakie otrzymuje od osoby przemocowej, są nieprzewidywalne i tym samym biochemicznie uzależniające. Do tego często nie ma z kim szczerze porozmawiać, bo wstydzi się swoich wyborów i pragnie zachować dobry wizerunek siebie oraz… osoby, która ją krzywdzi.
Wyplątywanie się z sieci
„Gaslighting. Jak uwolnić się od przemocy w relacjach” to książka, która może pomóc wycofać się z przemocowego układu, krok po kroku. Dostarcza tak praktycznych porad, jak na przykład instrukcji wyprowadzania się z mieszkania w asyście zaufanej osoby albo prowadzenia komunikacji z gaslighterem po rozstaniu. Autorka nie ukrywa, że sama doświadczyła podobnego problemu, dzięki czemu rozumie dylematy osób uwikłanych w niszczące związki międzyludzkie.
Ci ciekawe, Patrycja Jaskuła zwraca się również do tych czytelników, którzy w opisanych technikach manipulacyjnych dostrzegają własne schematy zachowań. Typowy gaslighter nie jest w stanie przyznać się samemu sobie do stosowania przemocy psychologicznej, ale nie trzeba być typową osobą przemocową, by grać nie fair. Nie będąc rasowym narcyzem można zatrzymać u siebie niezdrowe zagrania, na przykład obrażanie się na partnera i karanie go milczeniem zamiast prowadzenia opartego na szacunku dialogu. Z poradnika można się też nauczyć, jak pomagać osobom bliskim, które uwikłały się w niezdrowe relacje. To ciekawa książka psychologiczna dla każdego, kto pragnie zdjąć różowe okulary w relacjach międzyludzkich.
Patrycja Jaskuła, „Gaslighting. Jak uwolnić się od przemocy w relacjach”, Wydawnictwo Prószyński i S-ka