Kiedy oboje z partnerem nie planujecie ciąży, stosowanie pigułek jest jednym z najwygodniejszych sposobów antykoncepcyjnych. Już po pierwszym opakowaniu odczuć można przyjemny stan bezpieczeństwa. Nie trzeba biec po prezerwatywę w sytuacji najmniej do tego odpowiedniej, ale można poddać się emocjom. Nie trzeba stresować sie przedwczesnym wytryskiem partnera i kalkulować, czy aby jakiś plemnik nie przedostał się przez bramy twoich ud. Zalety psychiczne stosowania antykoncepcji niewątpliwie są nie do przecenienia. Jednak w pewnym momencie pojawia się pytanie – a co na to wszystko powie nasz organizm? Czy aby na pewno jest bezpieczny?
Kiedy bierzemy do rąk ulotkę i przemierzamy jej zapis w poszukiwaniu „objawów niepożądanych”, napotykamy listę tajemniczo (a zatem i niebezpiecznie) brzmiących określeń chorób. Co one oznaczają i czy warto się nimi przejmować? Swoją wiedzą na temat negatywnych skutków przyjmowania pigułek hormonalnych podzieliła się z nami lekarz medycyny – Agnieszka Mikucka.
Co kryje pigułka antykoncepcyjna?
Tabletki antykoncepcyjne są preparatami hormonalnymi zawierającymi w swoim składzie estrogeny i progestageny (tabletki dwuskładnikowe) lub wyłącznie progestageny (tabletki jednoskładnikowe). Tabletki dwuskładnikowe mogą zawierać stałą proporcję estrogenów i progesteronu – to tabletki jednofazowe, ale proporcje te mogą też zmieniać się dwukrotnie – w przypadku tabletek dwufazowych, lub trzykrotnie – w tabletkach trójfazowych.
Przyjmowanie tabletek antykoncepcyjnych wiąże się nie tylko z ich znakomitym efektem antykoncepcyjnym (endometrium traci zdolność do przyjęcia zarodka, śluz szyjkowy staje się gęsty i nie przepuszcza plemników, jajowody stają się mniej kurczliwe, przez co utrudniony jest transport ewentualnie zapłonionej komórki jajowej), lecz także z działaniem zawartych w ich składzie hormonów na pozostałe układy i narządy.
Działanie niepożądane – czyli na co narażamy się podczas antykoncepcji doustnej
Również tabletki antykoncepcyjne, jak każde leki, mają działania niepożądane, a wśród nich m.in. niekorzystny wpływ na układ krążenia. Składniki hormonalne zawarte w tabletkach wpływają bezpośrednio na zaburzenia gospodarki lipidowej organizmu – powodują wzrost LDL, zwanego w języku potocznym „złym cholesterolem” , a obniżają „dobry” – HDL oraz zaburzają działanie układu krzepnięcia i fibrynolizy. Predysponują przez to do powstania zakrzepicy żylnej czy zawału serca – przede wszystkim u kobiet palących papierosy, dlatego też zaleca się, by kobiety chcące przyjmować antykoncepcję doustną, porzuciły nałóg palenia.
Hormony zawarte w tabletkach antykoncepcyjnych mogą wpływać na rozwój nowotworów. Dowiedziono, że działają ochronnie w przypadku nowotworów błony śluzowej macicy i raków jajnika oraz prowadzą do rzadszego występowania torbieli czynnościowych jajnika, ale niestety zwiększają możliwość zachorowania na raka gruczołu sutkowego – rak sutka występujący w rodzinie czy u samej pacjentki dyskwalifikuje ją z możliwości przyjmowania antykoncepcji doustnej.
Wśród kobiet stosujących antykoncepcję doustną zauważono podwyższoną częstość występowania raka szyjki macicy, co może się wiązać ze zwiększoną aktywnością seksualną, a przez to z większą możliwością infekcji szyjki macicy. Zaleca się u tych kobiet coroczną kontrolę rozmazu cytologicznego z szyjki macicy, a co pół roku w przypadku ponad 5-letniego stosowania tabletek antykoncepcyjnych, przebytych chorób przenoszonych drogą płciową czy posiadania wielu partnerów seksualnych.
Narządem narażonym silnie na działanie hormonalnych składników tabletek jest wątroba – naturalna „oczyszczalnia” organizmu. Przyjmowane przez kobiety tabletki z dużymi dawkami estrogenów prowadzą do zmiany składu żółci, czego efektem może być kamica pęcherzyka żółciowego. Mają one również negatywny wpływ na transport żółci – mogą predysponować do żółtaczki cholestatycznej, a stosowanie dwuskładnikowych tabletek antykoncepcyjnych wiąże się z rozwojem raka pierwotnego wątroby, który jest stosunkowo rzadko spotykanym, lecz niezwykle złośliwym nowotworem. Dlatego też podczas stosowania długotrwałej (ponad 2- letniej) antykoncepcji z użyciem tabletek hormonalnych zaleca się badania kontrolne enzymów wątrobowych. Jednak mimo tych niebezpiecznie brzmiących informacji, możemy raczej spać spokojnie. Najnowsze badania dowodzą bowiem, że wyżej wymienione dolegliwości związane z wątrobą występują głównie u Azjatek.
Jednymi z najczęściej występujących objawów niepożądanych łączących się z przyjmowaniem dwuskładnikowych tabletek hormonalnych są nudności i wymioty, wiążące się z działaniem estrogenów i mające większe nasilenie u kobiet ze znaczną nadwagą. Jeśli wymioty występują w czasie krótszym niż 2-3h po przyjęciu tabletki, zmniejsza to znacznie powodzenie stosowanej metody antykoncepcyjnej, gdyż zawarte w tabletce hormony nie zdążą się przez ten czas właściwie wchłonąć.
W przypadku stosowania tabletek antykoncepcyjnych wartym poruszenia zagadnieniem są bóle głowy, będące jedynie niegroźną, lecz uciążliwą dolegliwością, którą należy odróżnić od niezwykle silnych, często połączonych z nudnościami migrenowych bólów głowy, będących przeciwwskazaniem do stosowania takiej formy antykoncepcji.
Niepokój pacjentek często budzą występujące podczas przyjmowania tabletek hormonalnych nieregularne krwawienia lub plamienia, które pojawiają się zwykle przez pierwsze 2-3 miesiące stosowania. Jest to skutek ścieczenia błony śluzowej macicy – endometrium pod wpływem hormonów zawartych w tabletkach. Krwawienia mogą jednak występować również po długotrwałym okresie zażywania tabletek i powinien być to sygnał do pilnej konsultacji z lekarzem ginekologiem, który zdiagnozuje przyczynę krwawienia i wykluczy wówczas ewentualną chorobę nowotworową.
Część kobiet stosujących tabletki skarży się na osłabienie popędu seksualnego, a z drugiej strony badania dowodzą, że przyjmowanie tabletek antykoncepcyjnych eliminuje strach przed niechcianą ciążą i pozwala na większą częstość stosunków i intensywność doznań podczas zbliżenia.
Dla wielu pacjentek z problemami skórnymi – trądzikiem pospolitym, łojotokiem, hirsutyzmem – ratunkiem jest zastosowanie preparatów hormonalnych z przewagą komponenty estrogenowej.
Podczas stosowania dwuskładnikowych tabletek antykoncepcyjnych należy ostrożnie zażywać kąpieli słonecznych, gdyż może dojść do pojawienia się brunatnych przebarwień skórnych w miejscach poddanych ekspozycji na promienie słoneczne. Zmiany te znikają bardzo wolno po odstawieniu tabletek. Kobiety, u których wystąpiła opisana reakcja, powinny zrezygnować z tej formy antykoncepcji na rzecz innej, niehormonalnej metody.
Lęk przed ujrzeniem kilku kilogramów więcej na wadze łazienkowej jest często przyczyną, dla której kobiety boją się tej formy antykoncepcji. Same tabletki nie odpowiadają bezpośrednio za zwiększenie masy ciała, warunkują natomiast pojawienie się uczucia zwiększonego łaknienia. Kobietom z taką tendencją proponuje się preparaty ze zmniejszona zawartością hormonów. W utrzymaniu właściwej masy ciała pomagają również dieta i regularny wysiłek fizyczny.
Pewnego rodzaju wadą jest również wymóg systematyczności ich przyjmowania: przez 21 dni w miesiącu o tej samej porze, co dla niektórych kobiet może być trudne w realizacji. Ominięcie nawet jednej dawki osłabia znacznie efekt antykoncepcyjny i należy wówczas sięgnąć po dodatkowe zabezpieczenie.
Przyjmować – nie przyjmować?
Decyzja co do stosowania antykoncepcji doustnej powinna być podjęta przez kobietę wspólnie z ginekologiem. Przyjmowanie tabletek hormonalnych wiąże się bowiem z regularnymi wizytami w gabinecie ginekologicznym, a przez to stwarza możliwość częstszego kontaktu z lekarzem i lepszą kontrolę stanu zdrowia pacjentki. Choć to skuteczna metoda antykoncepcji, nie dla każdej kobiety jest idealna. Dlatego pamiętajcie o właściwym dostosowaniu środka do organizmu i skonsultowaniu swojego wyboru z lekarzem.
Tekst: lek. med. Agnieszka Mikucka
Kiedy oboje z partnerem nie planujecie ciąży, stosowanie pigułek jest jednym z najwygodniejszych sposobów antykoncepcyjnych. Już po pierwszym opakowaniu odczuć można przyjemny stan bezpieczeństwa. Nie trzeba biec po prezerwatywę w sytuacji najmniej do tego odpowiedniej, ale można poddać się emocjom. Nie trzeba stresować sie przedwczesnym wytryskiem partnera i kalkulować, czy aby jakiś plemnik nie przedostał się przez bramy twoich ud. Zalety psychiczne stosowania antykoncepcji niewątpliwie są nie do przecenienia. Jednak w pewnym momencie pojawia się pytanie – a co na to wszystko powie nasz organizm? Czy aby na pewno jest bezpieczny?
Niestety jedna z gorszych rzeczy. Fakt sama brałam przez 3 lata i powiem szczerze, że jednak z biegiem czasu żałuję. Libido strasznie spadło i w sumie to najwieksza wada u mnie. Ale dosyć o mnie.
Pracuje na intensywnej terapii i stan w jakim mam pacjentke….
Brała, zatrzymala się, zator płuc i niewydolnosc serca. Walczy o życie a ja na to patrzę. I niestety nie wiadomo czy cokolwiek pomoże. Mloda dziewczyna ledwo wkroczyła w dorosłość a już może stracić życie.
Naprawdę odradzam.z punktu widzenia mojego i mojej pracy.
Przez rok brałam tabletki antykoncepcyjne. Trzy miesiące temu miałam obrzęk nóg więc Pani z apteki odrazu przekierowała mnie do ginekologa. Natomiast ginekolog odpowiedział następująco: jak
nie ma dużego obrzęku nie będziemy zmieniać leku. Po miesiącu straciłam przytomność i zawieźli mnie do szpitala. Obecnie jestem w domu z rozpoznaniem Zator zył głębokich całej lewej nogi,zator lewej strony brzucha, oraz zator płuc. Proszę mi powiedeć co mam zrobić, kto zawinił i jak mam z tym żyć?
Skutków ubocznych sporo, ale wiadomo – jak w każdym leku część wystąpi, część nie albo wcale. Tak czy siak ja stosuję tabletki anty, bo tak najwygodniej i uważam, że najskuteczniej. Nie zgodze się, że zmiana pigułek załatwi sprawę – ja stosowałam trzy różne rodzaje, a zawsze miałam problemy z tym samym – czyli właśnie z libido i tycie po hormonach. Najwyraźniej już tak mam, ale z tabletek nie chce rezygnować.
Do pigułek, co jakiś czas biorę asequrelle – i mnie pomaga. Nie przekonam się do innych osłonówek, bo mam wrażenie że odkrywają to co już jest w preparacie, jakiś stosuje od lat i mam wypróbowany.
Skutków ubocznych sporo, ale wiadomo – jak w każdym leku część wystąpi, część nie albo wcale. Tak czy siak ja stosuję tabletki anty, bo tak najwygodniej i uważam, że najskuteczniej. Nie zgodze się, że zmiana pigułek załatwi sprawę – ja stosowałam trzy różne rodzaje, a zawsze miałam problemy z tym samym – czyli właśnie z libido i tycie po hormonach. Najwyraźniej już tak mam, ale z tabletek nie chce rezygnować.
Do pigułek, co jakiś czas biorę asequrelle – i mnie pomaga. Nie przekonam się do innych osłonówek, bo mam wrażenie że odkrywają to co już jest w preparacie, jakiś stosuje od lat i mam wypróbowany.
Ja zdecydowałam się na pigułki, bo wydaje mi się to najlepsza metoda antykoncepcji. Oczywiście boję się skutków ubocznych, ale nie spadku libido czy tycia, bo wtedy raczej trzeba zmienić pigułki, albo metodę antykoncepcji. Biorę ochronę harmonelle, ma ona zabezpieczać wątrobę i serce, a te organy są najbardziej narażone przy pigułkach. Oczywiście trzeba przeanalizować wszystkie za i przeciw i wtedy zdecydować co będzie dla nas najlepsze.