Sezon na warzywa i owoce w pełni. Jak go wykorzystać? Co przyrządzić dzieciom z cukinii, co z pomidorów, jak podać fasolkę, do czego wykorzystać maliny? Opowiada psychodietetyczka Katarzyna Błażejewska-Stuhr.
Po pierwsze – pomidory
Trudno wyobrazić sobie kuchnię bez pomidorów, które są świetnym źródłem potasu i przeciwutleniaczy. W przeciwieństwie do wielu innych warzyw i owoców, obróbka termiczna poprawia ich strawność i właściwości prozdrowotne. „Podgrzanie pomidorów przyczynia się do uwolnienia likopenu, który jest niezwykle silnym przeciwutleniaczem, działającym przeciwnowotworowo oraz ochronnie na układ krążenia i serce. Warto zatem jeść je świeże, ale również pić zrobiony z nich sok, przeciery i sosy, a także ketchupy. W przypadku tych ostatnich zwracajmy uwagę, by miały w sobie niewiele cukru i jak największą zawartość pomidorów” – radzi Katarzyna Błażejewska-Stuhr, ekspertka kampanii „Jedz owoce i warzywa – w nich największa moc się skrywa!”.
Koniecznie cukinia!
Cukinia to jedno z warzyw z rodziny dyniowatych. Jest lekkostrawna i ma delikatny smak, dlatego może być dodatkiem do dań słodkich i wytrawnych. „Uwielbiam ją w kuchni! To jedno z pierwszych warzyw, które można podawać małym dzieciom: wystarczy ją tylko lekko podgrzać na parze. Ponieważ jest dość wodnista, świetnie pomaga przy zaparciach u dzieci. Robię z cukinii soki (wyciskam razem z jabłkiem), placuszki (utartą cukinię lekko solę, odcedzam sok, dodaję jajko i mąkę, i smażę) albo zupę krem” – wymienia Katarzyna Błażejewska-Stuhr. Cukinia ma wiele witamin (m.in. jest prowitaminą wit. A) i minerałów (żelazo, potas, magnez). Zawiera luteinę i zeaksantynę, które chronią siatkówkę oka oraz przeciwdziałają zwyrodnieniu plamki żółtej. Warzywo to wspiera układ odpornościowy, jest niskokaloryczne (21 kcal/100g) i ma niski indeks glikemiczny.
Zdrowa fasolka szparagowa
Zarówno żółta, zielona, jak i mniej popularna odmiana fioletowa, jest bardzo zdrowym, lekkim warzywem. Ma niski indeks glikemiczny (15), więc jest bezpieczna dla chorych na cukrzycę. Teraz możemy cieszyć się jej świeżym smakiem, a zimą warto sięgać po mrożonki. Cenimy ją m.in. za właściwości przeciwutleniające witamin A, C oraz beta-karotenu. „Z tego względu gotujmy ją krótko, najlepiej na parze, by pod wpływem działania temperatury nie tracić cennych właściwości. Ugotowaną często daję dzieciom jako przegryzkę, łatwą do zabrania w pojemniczku, smaczną również na zimno” – zaznacza dietetyczka. Fasolka, dzięki dużej zawartości potasu (i niskiej sodu), obniża ciśnienie krwi i działa ochronnie na układ sercowo-naczyniowy. Spora zawartość magnezu, wapnia i fosforu korzystnie wpływa na układ kostny u dzieci.
Bogate w witaminy – kalafior i brokuł
Oba te warzywa są wspaniałym źródłem wielu składników odżywczych, m.in. witamin z grupy B (w tym kwasu foliowego i B6), witaminy K oraz witaminy C. Tę ostatnią tracimy w czasie gotowania, pomyślmy więc o sałatkach z wykorzystaniem surowych warzyw. Kalafior i brokuł są niezwykle cenione ze względu na właściwości przeciwutleniające i antynowotworowe, a ważnym ich elementem są także związki siarki glukozynolanów, działające m.in. przeciwzapalnie. To idealne składniki zup, do chrupania na surowo, ugotowane lub pieczone.
Maliny na odporność
Słyną z właściwości wspierających odporność, przeciwzapalnych i zwalczających infekcje. Mają niski indeks glikemiczny (25), dzięki czemu są bezpieczne dla osób z zaburzeniami gospodarki węglowodanowej. „Zarówno owoce, jak i liście malin działają przeciwgorączkowo i napotnie, co wykorzystujmy podczas infekcji u dzieci. Należy jednak pamiętać, że przez wzgląd na sporą zawartość salicylanów mogą działać alergizująco. Warto jeść świeże maliny jako dodatek do dań i deserów, ale można je również mrozić lub zamykać w słoiczkach na chłodniejsze okresy w roku” – proponuje ekspertka.
Czereśnie na sprawny mózg
Są bardzo bogate w witaminy z grupy B, C, E oraz potas, wapń i żelazo oraz flawonoidy. Zawierają również sporo jodu. Ich działanie przeciwutleniające poprawia wygląd skóry, sprawność mózgu, chroni przed procesami starzenia i układ krwionośny. Czereśnie obniżają stężenie cholesterolu i kwasu moczowego we krwi. Pamiętajmy jednak, że zjedzenie zbyt dużej ilości czereśni może skutkować wzdęciami i bólem brzucha (nie należy popijać ich wodą!).
Letnie przekąski
Joanna Anger i Anna Piszczek, autorki bloga Alaantkoweblw.pl i ambasadorki kampanii „Jedz owoce i warzywa – w nich największa moc się skrywa!”, proponują niecodzienne przepisy na dania dla dzieci. Ich bazą są letnie warzywa i owoce: pomidory, cukinia i maliny.
Gofry cukiniowe
Składniki:
- duża cukinia
- 1,5 szklanki mąki orkiszowej
- 2 jajka
- szklanka mleka
- pół szklanki oleju rzepakowego
- pęczek koperku
- pół szklanki startego żółtego sera, np. cheddar, gouda
- łyżeczka proszku do pieczenia
Przygotowanie:
Białka oddziel od żółtek i ubij w miseczce na sztywną pianę. Koperek drobno posiekaj. Cukinię zetrzyj na małych oczkach tarki i przełóż do dużej miski. Dodaj żółtka, mleko, olej, koperek i wymieszaj. Dodaj mąkę, ser i proszek do pieczenia. Ponownie wymieszaj wszystkie składniki. Dodaj ubitą pianę i wmieszaj ją do ciasta. Rozgrzej gofrownicę i nakładaj łyżką ciasto na kratki. Piecz ok. 3-4 minuty, w zależności od zaleceń producenta. Nie otwieraj gofrownicy podczas pieczenia. Studź gofry na kratce. Podawaj np. z jogurtem naturalnym, w którym można maczać gofry.
Krem z pieczonych pomidorów
Składniki:
- 7 pomidorów
- 1,5 l zimnej wody
- 2 marchewki
- 1 korzeń pietruszki
- ćwiartka selera
- por
- mała cebula
- 2 ząbki czosnku
- 2 gałązki natki pietruszki
- 2 ziarna ziela angielskiego
- 1 listek laurowy
- 2 łyżki oleju rzepakowego
Przygotowanie:
Marchew, pietruszkę, cebulę, seler i por obierz i przełóż do garnka. Zalej wodą i zacznij gotować pod przykryciem. Dodaj ziele angielskie, listek laurowy i gotuj bulion na średnim ogniu do momentu, aż warzywa zmiękną. W tym samym czasie piekarnik nastaw na 200°C z termoobiegiem. Pomidory pozbaw szypułek i pokrój na ćwiartki. Czosnek obierz i pokrój na kawałki. Przełóż pomidory i czosnek do dużego naczynia żaroodpornego, polej olejem i wstaw do nagrzanego piekarnika. Piecz bez przykrycia ok. 25 minut, aż pomidory zaczną się rozpadać. Wyjmij naczynie z piekarnika, przełóż upieczone pomidory na sitko o drobnych oczkach i dokładnie przetrzyj, tak by powstał przecier. Przelej go do garnka i dodaj ugotowane marchewki, seler, pietruszkę i por. Zalej całość szklanką bulionu, dodaj gałązki natki pietruszki i zblenduj na gładki krem. Opcjonalnie dopraw do smaku solą i pieprzem. Gotowe!
Szpinakowe muffiny z malinami
Składniki:
- 2 garści liści szpinaku
- 1,5 szklanki mąki orkiszowej
- 2 jajka
- pół szklanki oleju rzepakowego
- słodkie jabłko
- 2 łyżki miodu
- łyżeczka proszku do pieczenia
- pół łyżeczki sody
- 12 malin
Przygotowanie:
Piekarnik nastaw na 180°C z termoobiegiem. Przygotuj 12 foremek na muffiny. Jabłko obierz i zetrzyj na tarce, przełóż do miski. Dodaj jajka, olej, miód i szpinak, a następnie zblenduj na papkę. Mąkę przesiej przez sito i przesyp do mokrych składników. Dodaj również proszek do pieczenia i sodę. Całość wymieszaj łyżką. Napełnij foremki ciastem do 2/3 wysokości. Na środek każdej babeczki ułóż malinę i wciśnij ją do środka. Wstaw foremki do nagrzanego piekarnika i piecz 18 minut na środkowym poziomie. Wyjmij i pozostaw do ostygnięcia.