„Krok za tobą” to trzeci tom serii, w której pojawiają się emerytowany profiler FBI Pierce Quincy i policjantka Rainie Conner.
Tekst: Sylwia Skorstad
W spokojnym miasteczku w Oregonie na stacji benzynowej dochodzi do strzelaniny. Morderca zabija kasjerkę i przypadkowego klienta, ale nie okrada kasy. Na nagraniach z monitoringu policja identyfikuje mieszkającego w okolicy chłopaka. To siedemnastoletni Telly Nash, którego przygarnęła miejscowa rodzina zastępcza. Nastolatek ma mroczną przeszłość. Osiem lat wcześniej, stając w obronie siostry, zabił odurzonego narkotykami ojca. Rodzeństwo zostało rozdzielone, a sprawa nie do końca wyjaśniona, bowiem oparto ją wyłącznie na zeznaniach będących w szoku dzieci. Tellego objęto opieką kuratorską, w jego papierach jest wiele doniesień o drobnych, ale powtarzających się aktach przemocy.
Dla trudnego nastolatka rodzina zastępcza w Oregonie była ostatnią szansą. Wydawało się, że ją wykorzysta. Frank, jego opiekun, udzielał mu lekcji strzelania oraz survivalu i zapewniał, że nie musi sam wchodzić w dorosłość. Stale powtarzał wspierające komunikaty, jak na przykład: „Ja i Sandra będziemy cię wspierać. Damy radę. Więc przestań myśleć cały czas, że jesteś sam i że świat cię nienawidzi. Masz przynajmniej dwoje ludzi po swojej stronie. Nie jest aż tak źle.”
Trzymając się tropu ze stacji benzynowej policja dociera do domu Franka i Sandry, by zatrzymać Tellego i postawić mu zarzuty. Na miejscu zastaje ślady kolejnej masakry.
Psychologia śledztwa
„Krok za tobą” to thriller kryminalny, w którym psychologia odgrywa główną rolę. Lisa Gardner wyznała w posłowiu, że jej celem było napisanie dobrej powieści o tworzeniu portretów psychologicznych. Uznała za fascynujące, iż fachowcy mogą do pewnego stopnia przewidzieć kolejne kroki przestępcy, o ile uda im się odpowiednio przeanalizować jego przeszłość. Stworzyła zatem idealne warunki do tego, by dla śledczych stało się to sprawą życia i śmierci.
Pierce i Rainie mają osobistą motywację do odkrycia pobudek Tellego i jak najszybszego zatrzymania go, bowiem chłopak jest bratem dziewczynki, którą chcą adoptować. Muszą wykorzystać swoją wiedzę z zakresu psychologii kryminalnej, by zrozumieć, co popycha go do zbrodni. Czy Telly to zabójca działający w amoku, zabójca spontaniczny czy psychopata, który wcześniej dobrze się maskował? Co wyzwala w nim agresję i sprawia, że potem zdaje się nie pamiętać swoich czynów? Czy jego ostatecznym celem jest siostra, która po śmierci rodziców nie chciała go znać?
Wspólnie z profilerem i policjantką czytelnik stara się zrozumieć, czy czynniki środowiskowe mogą sprawić, iż człowiek przestanie odczuwać empatię. Opinie kolejnych psychologów nie są jednoznaczne. Podejrzany był w stanie nawiązać więź z siostrą, a u małych dzieci to wystarczająca baza do budowania zdrowych relacji w przyszłości. Dlaczego zatem Telly zabija? Gardner nie zdradza odpowiedzi zbyt wcześnie, ale podsuwa czytelnikom mało oczywisty trop. Wielki Czerwony Pies Clifford nie pojawia się nigdzie bez przyczyny.
Na życzenie
Gardner napisała „Krok za tobą” na życzenie czytelników. Planując kolejną książkę przeprowadziła ankietę w mediach społecznościowych, by dowiedzieć się, za którymi bohaterami jej fani tęsknią najbardziej. Wbrew jej założeniom okazało się, że wygrali Pierce i Rainie. Stało się to dla niej dowodem, że wielu czytelników bardziej niż kto zabił interesuje to, dlaczego zabił i czy można było tego uniknąć. Na takie właśnie pytania muszą odpowiadać profilerzy FBI. Bywa, że nawet na emeryturze.
Lisa Gardner, „Krok za tobą”, Wydawnictwo Albatros