Chociaż o odporność powinniśmy dbać przez cały rok, to zazwyczaj dopiero w sezonie jesienno-zimowym myślimy o tym, jak ją wzmocnić. Mimo że nie ma jednego złotego środka, który będzie dla wirusów barierą nie do przebicia, istnieją skuteczne sposoby, aby uchronić się przed nawracającymi infekcjami.
Układ odpornościowy (inaczej immunologiczny) to tarcza obronna naszego organizmu, która odpiera ataki i walczy z drobnoustrojami – dzięki niej możemy funkcjonować bez bólu gardła, kataru czy podwyższonej temperatury. Odporność budujemy niemal od początku życia – trenujemy ją szczepiąc się lub chorując, zapoznając nasze ciało z „przeciwnikami”. Na to jak silna jest nasza tarcza, wpływa też szereg innych czynników – m.in. to, w jaki sposób się odżywiamy, czy jesteśmy aktywni fizycznie, jaką pracę wykonujemy, a także to, na co chorujemy i jakie leki przyjmujemy. Czasami zdarza się, że układ odpornościowy jest osłabiony i niedostatecznie chroni przed infekcjami. Wówczas warto sięgnąć po odpowiednie wsparcie.
Na grypę narażeni są zwłaszcza seniorzy, niemowlęta i małe dzieci, kobiety w ciąży oraz pacjenci zmagający się ze schorzeniami przewlekłymi. Jak skutecznie uchronić się przed powikłaniami tej choroby?
„Najskuteczniejszym sposobem ochrony przed zachorowaniem na grypę jest szczepienie. Ochronność poszczepienna powstaje już 2 tygodnie po przyjęciu szczepionki i utrzymuje się przez cały sezon zachorowań. Najlepiej zaszczepić się na początku sezonu, czyli pod koniec września i w październiku, ale jeśli przegapimy ten termin, ze szczepienia możemy skorzystać w dowolnym momencie, przez cały sezon epidemiczny. Szczepić powinni się wszyscy, także osoby młode i zdrowe – zarówno ze względu na siebie, ale też innych ludzi, z którymi mają kontakt, a którzy na powikłania mogą być bardziej narażeni” – tłumaczy mgr farmacji Izabela Baj, Dyrektor ds. opieki farmaceutycznej Gemini Polska.
W sezonie 2023/2024 szczepienia mogą być wykonywanie w podmiotach leczniczych oraz ogólnodostępnych aptekach (w aptece zaszczepić mogą się jedynie osoby dorosłe). Przed wykonaniem szczepienia potrzebna jest recepta – jeśli chcemy skorzystać z przysługującej nam refundacji, konieczna jest ta wystawiona przez lekarza. Natomiast w sytuacji, gdy receptę wystawia farmaceuta, zapłacimy za pełny koszt preparatu.
Co jeszcze można zrobić, aby wesprzeć odporność?
Aby spróbować uchronić się przed częstymi infekcjami, szczególnie w okresie jesienno-zimowym, a najlepiej przez cały rok, należy przestrzegać kilku ważnych zasad.
- Stosuj zdrową zbilansowaną dietę – jadłospis wzbogać o produkty bogate w witaminę D3, witaminę C, witaminę A oraz kwasy omega-3. Powinieneś również przestrzegać ogólnych zasad zdrowego odżywiania – chodzi tu m.in. o spożywanie ok. 5 posiłków dziennie, w regularnych odstępach czasu, dostarczających odpowiednią ilość poszczególnych składników pokarmowych.
- Dbaj o aktywność fizyczną – ruch mobilizuje pracę układu odpornościowego, dlatego dobrze być aktywnym fizycznie także jesienią i zimą oraz spędzać czas na świeżym powietrzu. Warto jednak pamiętać, że istotny jest także umiar – intensywne, ciężkie i częste treningi mogą prowadzić do przetrenowania, a to może mieć negatywny wpływ na zdrowie.
- Unikaj sytuacji stresujących – układ nerwowy jest powiązany z układem immunologicznym i w znaczącym stopniu na niego wpływa. Krótki i łagodny stres działa pozytywnie, stymulując jego działanie, ale długotrwały może prowadzić do poważnych zaburzeń. Z tego powodu należy dołożyć wszelkich starań, by ograniczyć go do minimum, a także nauczyć sobie z nim radzić.
- Pamiętaj o higienie osobistej, zwłaszcza o częstym myciu rąk.
- Unikanie dużych skupisk ludzi – zwłaszcza w okresie wzmożonych infekcji, np. szpitali, przychodni czy supermarketów. To zalecenie jest szczególnie ważne dla osób starszych, chorych przewlekle i młodszych dzieci.
- Wysypiaj się – organizm regeneruje się właśnie podczas snu, a niedostateczna liczba godzin snu wpływa na przedłużanie się infekcji. Warto też zadbać o jego jakość – odpowiednie zaciemnienie pomieszczenia i wyciszenie się przed snem (m.in. unikanie korzystania z urządzeń elektronicznych).
- Dbaj o odpowiednią wilgotność oraz temperaturę, czystość i świeżość powietrza w domu – jest to szczególnie istotne w rozpoczynającym się niebawem sezonie grzewczym.