Dla jednych stanowi symbol udanego początku dnia, dla drugich jest napojem szatańskim. Gdzie leży prawda o kawie?
Kawę według jednej z legend odkryły… kozy. Arabski pasterz Kaldi, zauważył pewnego dnia, że kiedy jego zwierzęta zjadają czerwone owoce z krzewów rosnących nieopodal, są bardziej ożywione niż zwykle. Kiedy Kaldi sam spróbował czerwonych kulek, zapomniał o
zmęczeniu i senności.
Inna legenda głosi, że kawę odkryli mnisi – po rozgryzieniu owoców kawowca mogli spędzać całe noce na modlitwach. Trudno dociec, jak było naprawdę, ale faktem jest, że kawa pochodzi z okolic obecnej Etiopii.
Kawa przez wieki
Krzewy kawowca zaczęto uprawiać w V lub VI w.n.e. Początkowo tylko rozgryzano ziarna, uznając je za doskonały środek pobudzający. Z czasem zaczęto je palić (ponoć kiedyś pewna dziewczyna przez nieuwagę wrzuciła ziarna kawy do ogniska i zafascynowana cudownym zapachem przygotowała z uprażonych ziaren napój), ale podawanie gorącego kawowego napoju upowszechniło się dopiero w średniowieczu. Przez chrześcijan kawa długo była uznawana za napój szatański (bo pochodzący z krajów arabskich). Spór na temat ziaren kawowca musiał rozstrzygnąć sam papież – w XVI w. Klemens VIII, wielbiciel kawy oficjalnie uznał ją za napój godny chrześcijanina.
Droga do Polski
Za pośrednictwem Arabów kawa dotarła do krajów islamskich. W Jemenie powstały jej pierwsze uprawy, a „kawiarnie” rozpowszechniły się po całym Bliskim Wschodzie. Arabowie pokochali kawę i zazdrośnie strzegli jej tajemnic. A jednak pod koniec XV wieku przemycono kilka kawowych ziaren do Indii i w ten sposób zaczęła się ekspansja kawy do Europy. Pierwszą prawdziwą kawiarnię założył w Wiedniu Polak – Franciszek Jerzy Koszycki. Aromatyczny napój parzono tam z ziaren, które Polak zabrał z tureckiego obozu pod Wiedniem. Ponieważ jednak klimat europejski nie sprzyjał uprawie kawy, Holendrzy przenieśli jej plantacje na podległą im Jawę. W XVIII kawę uprawiano już na Sumatrze, Filipinach, w Wenezueli, Gujanie Francuskiej, na Haiti, Jamajce i w Meksyku.
Do Polski kawa dotarła dwoma drogami – lądową z Turcji i morską z Holandii. Lekarz Tomasz Ormiński w 1603 roku zalecał picie kawy jako lekarstwa. Do popularności kawy w naszym kraju przyczyniła się wydana w roku 1796 roku książeczka p.t. „Opisanie sposobu należytego zażywania kawy tureckiej”.
Zdrowa czy nie?
Tak naprawdę każdy gatunek kawy ma inną zawartość kofeiny i od tego zależy, ile filiżanek naparu można dziennie wypić bez szkody dla zdrowia. Lekarze zalecają jednak picie 2 filiżanek dziennie. Kawa, jak większość używek, wypłukuje bowiem z naszego organizmu cenne pierwiastki, m.in. magnez. Jego brak objawia się drżeniem rąk, nerwowością, kołataniem serca oraz skurczami mięśni. Dlatego, kiedy wypijesz dużo kawy, możesz czuć się rozdrażniona, rozkojarzona, nadmiernie zaniepokojona. Kawa bywa również przyczyną arytmii serca, może wywoływać bezsenność. Ponieważ prowokuje nadmierne wydzielanie kwasów żołądkowych, może wywołać biegunkę. Ale kawa posiada również spore zalety. Pobudza układ nerwowy, przyspiesza proces myślenia, usuwa zmęczenie psychiczne i fizyczne, działa rozkurczowo i moczopędnie, podnosi ciśnienie i pobudza akcję serca. Filiżanka kawy, wypijana codziennie rano, dostarcza naszemu organizmowi cennych przeciwutleniaczy, dodaje sił i pozwala się zrelaksować.