Kupno prezentu potrafi sprawić wiele kłopotu. Wizja wyboru nietrafionego upominku niekiedy wywołuje stres. Właśnie dlatego psycholodzy na całym świecie prowadzą badania, mające pomóc w rozwiązaniu problemu obdarowywania innych.
W badaniu Andong Cheng i Meg Meloy z Uniwersytetu Penn State oraz Evan Polman z Wisconsin School of Business aż 39 proc. ankietowanych stwierdziło, że zdarza im się kupować prezent dla kogoś „wybrednego”. Według Pew Research Center, u 38 proc. wybieranie upominku wywołuje stres.
Stres zdarza się też po drugiej stronie – by nie zrobić bliskiej osobie przykrości, niekiedy udajemy, że nietrafiony prezent nam się podoba. W badaniach Karen Pine z Uniwersytetu w Hertfordshire przyznało się do tego 89 proc. kobiet i 79 proc. mężczyzn. Tymczasem wystarczy przestrzegać kilku prostych zasad, by ułatwić sobie trafienie w gust obdarowanego. Oto cztery wskazówki, jak uniknąć prezentowej wpadki.
1. Słuchaj
W badaniu TNS Polska dla OLX.pl znaczna część ankietowanych (49 proc.) stwierdziła, że woli, gdy kupujący upominek robi mu niespodziankę. 35 proc. osób lubi ustalić wcześniej, co dostanie. Deklaracjom konsumentów przeczą badania psychologiczne nad satysfakcją z otrzymanego podarunku. Według Franka Flynna – psychologa z Uniwersytetu w Stanford – zanim wybierzemy się do sklepu lub zaczniemy przeszukiwać oferty internetowe, warto dokładnie wsłuchać się w słowa obdarowanego, który często otwarcie mówi, co chciałby dostać. Jak wynika z badań amerykańskiego naukowca, bardziej doceniamy prezenty, o które sami wcześniej poprosiliśmy. „Jeśli dana osoba mówi, co chciałaby otrzymać, a później jej bliscy spełniają tę prośbę, obdarowany ma poczucie, że jest uważnie słuchany i otaczany troską” – stwierdza Witalij Kedyk współtwórca platformy Wishround umożliwiającej prowadzenie zbiórek na idealny prezent dla siebie i dla znajomych.
2. Co wiesz o osobie, której kupujesz prezent?
Według badań dr Michaela G. Pratta – psychologa z amerykańskiego Boston College – wielu kupujących prezent popełnia podstawowy błąd już momencie, kiedy zaczyna myśleć o wyborze upominku. Zamiast zastanawiać się, co dana osoba chciałaby dostać, powinniśmy rozważyć, co o niej wiemy. Znajomość hobby, zainteresowań i zwyczajów bliskich to atut, który należy wykorzystać podczas kupowania prezentu. A co jeśli zamierzmy dać upominek osobie, której nie znamy aż tak dobrze? „Zawsze możemy dorzucić się do prezentu od jego bliskiego przyjaciela, który lepiej zna gust i potrzeby obdarowanego. Zrzutka to dobre rozwiązanie, zwłaszcza w kontekście panującego trendu wydawania coraz większych sum na upominki” – radzi Jurij Szewczenko.
3. Postaw na praktyczność
Zamiast obrazu czy drogiego, ozdobnego flakonu, lepiej sprezentuj mikser lub nową bluzkę. Okazuje się, że wcale tak bardzo nie cenimy szalonych, kreatywnych prezentów. Według badań Cheryl J. Wakslak z Uniwersytetu w Południowej Karolinie, Yaacov Trope’a z Uniwersytetu w Nowym Jorku oraz Nathan Novemsky i Ernesta Baskina z Uniwersytetu Yale, wolimy dostać coś praktycznego. „Należy pamiętać, że w dawaniu upominków chodzi o zaangażowanie okazane przez kupującego prezent. Dlatego pieniądze, choć z pewnością bardzo praktyczne, nie są najlepszym pomysłem na podarunek” – stwierdza Witalij Kedyk.
4. Drożej nie znaczy lepiej
Kupując prezent, wielu z nas wychodzi z założenia, że im więcej wyda, tym bardziej zadowoli otrzymującego. Analizy psychologów przeczą tej tezie. Francis Flynn i Gabrielle Adams z Uniwersytetu w Stanford zbadali satysfakcję z dawania i otrzymywania dwóch prezentów: płyty CD (tańszy upominek) i iPoda (droższy). Kupujący upominek uznali, że lepiej jest podarować urządzenie Apple’a, podczas gdy otrzymujący woleliby otrzymać płytę z muzyką. „W prezentach ważna jest przede wszystkim magia, budowanie bliskości. CD jest bardziej osobistym podarunkiem – daje do zrozumienia, że kupujący zna gust osoby otrzymującej prezent, wie jakiej muzyki słucha. iPod też jest miłym upominkiem, jednak w mniejszym stopniu pokazuje, że dający interesuje się obdarowanym” – podsumowuje Witalij Kedyk. Chyba że obdarowany sam o iPod prosił…
