Zdrowe zęby lubią higienę jamy ustnej, regularne wizyty u dentysty, czy unikanie szkodliwych nawyków. Jednak nie bez znaczenia jest także dieta, która dostarcza niezbędnych witamin i minerałów do budowy i ochrony szkliwa oraz tkanek przyzębia. Do najważniejszych składników odżywczych należą między innymi wapń, witaminy C i D, fosfor i probiotyki. Źródła tych składników mogą być różne, ale jedną z najsmaczniejszych form dostarczania ich szczególnie latem, mogą być orzeźwiające koktajle.
Jakie składniki warto wybrać, aby zapewnić sobie zdrowy uśmiech?
Wapń to podstawowy budulec zębów i kości. Wspomaga mineralizację szkliwa i zapobiega jego demineralizacji pod wpływem kwasów. Wapń znajdziemy w produktach nabiałowych (serach, jogurtach, kefirach), ale także w zielonych warzywach liściastych (szpinaku, jarmużu, brokułach) oraz w rybach z ośćmi (sardynkach, szprotkach). Witamina C to witamina, która jest niezbędna do produkcji kolagenu, głównego składnika tkanki łącznej. Witamina C wzmacnia dziąsła i zapobiega ich krwawieniu oraz stanom zapalnym. Witamina C jest także silnym antyoksydantem, który chroni komórki przed uszkodzeniem przez wolne rodniki. Witaminę C znajdziemy w owocach cytrusowych (pomarańczach, grejpfrutach, cytrynach), owocach dzikiej róży, porzeczkach czy natce pietruszki. Witamina D to witamina, która reguluje poziom wapnia i fosforu we krwi i jest niezbędna do ich prawidłowego wchłaniania. Witamina D wpływa także na odporność organizmu i zapobiega stanom zapalnym dziąseł. Naturalnym źródłem witaminy D jest światło słoneczne, dlatego warto korzystać z niego zwłaszcza latem. Witaminę D znajdziemy także w tłustych rybach morskich (łososiu, makreli, śledziu), oleju rybnym i maśle. Fosfor to minerał, który razem z wapniem bierze udział w mineralizacji zębów. Fosfor jest także ważny dla prawidłowego funkcjonowania układu nerwowego i mięśniowego. Fosfor znajdziemy w produktach zbożowych (chlebie pełnoziarnistym, płatkach owsianych), orzechach, nasionach, mięsie drobiowym i jajach.
„Na szczególną uwagę zasługują również probiotyki i polifenole” – mówi dr. Romana Markiewicz-Piotrowska, z kliniki Piotrowscy & Bejnarowicz Stomatologia Mikroskopowa. „Probiotyki – to żywe mikroorganizmy, które korzystnie wpływają na florę bakteryjną jamy ustnej i jelit. Probiotyki hamują rozwój bakterii próchnicotwórczych i wspomagają układ odpornościowy. Probiotyki znajdziemy w produktach fermentowanych, takich jak jogurty naturalne, kefiry, kiszonki, kombucha czy kimchi. Natomiast polifenole – to związki roślinne o działaniu antyoksydacyjnym i przeciwzapalnym. Polifenole hamują rozwój bakterii próchnicotwórczych i zapobiegają powstawaniu płytki nazębnej. Polifenole znajdziemy w produktach takich jak kawa, herbata, owoce jagodowe, jabłka, warzywa, oliwki i kakao” – tłumaczy stomatolog.
Kolorowe przepisy – zielony, różowy i żółty – zęby to lubią
Oto trzy kolorowe przepisy na letnie koktajle dla zdrowych zębów: zielony, różowy i żółty:
1. Na zielono – koktajl z jarmużem i kiwi
Koktajl z jarmużem i kiwi to świetny sposób na dostarczenie organizmowi wapnia, witaminy C i polifenoli. Jarmuż jest bogaty w wapń i żelazo, a kiwi zawiera dużo witaminy C i kwasu foliowego. Mleko roślinne dostarcza białka roślinnego i nienasyconych kwasów tłuszczowych. Miód lub syrop klonowy dodadzą koktajlowi słodyczy i dodatkowych antyoksydantów.
Składniki:
– 1 szklanka mleka roślinnego (np. migdałowego, owsianego)
– 1 garść jarmużu
– 2 kiwi
– 1 łyżeczka miodu lub syropu klonowego (opcjonalnie)
Sposób przygotowania: Umyj jarmuż i kiwi. Obierz kiwi i pokrój na kawałki. Wszystkie składniki wrzuć do blendera i zmiksuj na gładką masę. Przelej koktajl do szklanki i podawaj od razu lub schłodź w lodówce.
2. Na różowo – koktajl truskawkowo-miętowy z kefirem
Truskawki to pyszne owoce sezonowe, które mają wiele zalet dla zdrowia zębów. Zawierają dużo witaminy C, która wzmacnia dziąsła i zapobiega krwawieniu. Zawierają też kwas elagowy, który hamuje rozwój bakterii próchnicotwórczych. Mięta to aromatyczna roślina, która ma działanie antybakteryjne i odświeża oddech. Kefir to produkt fermentowany, który dostarcza wapnia, fosforu i probiotyków.
Składniki:
– 300 g truskawek
– 300 ml kefiru
– kilka listków świeżej mięty
– opcjonalnie: miód lub ksylitol do słodzenia
Sposób przygotowania:
Truskawki umyć, usunąć szypułki i pokroić na mniejsze kawałki. Miętę umyć i osuszyć. Wszystkie składniki wrzucić do blendera i zmiksować na gładką masę. Jeśli koktajl jest za kwaśny, można dodać trochę miodu lub ksylitolu do smaku. Przełożyć do szklanek i podawać schłodzone.
3. Na żółto – koktajl ananasowo-kokosowy z mlekiem sojowym
Ananas to egzotyczny owoc, który ma wiele korzyści dla zdrowia zębów. Zawiera bromelainę, enzym, który rozpuszcza płytkę nazębną i zapobiega odkładaniu się kamienia. Zawiera też witaminę C i kwas cytrynowy, które wzmacniają szkliwo i zapobiegają próchnicy. Mleko kokosowe to roślinne źródło tłuszczów nasyconych, które mają działanie antybakteryjne i przeciwzapalne. Mleko sojowe to roślinne źródło wapnia i fosforu, które są niezbędne dla mineralizacji zębów.
Składniki:
– 200 g ananasa
– 200 ml mleka kokosowego
– 200 ml mleka sojowego
– opcjonalnie: miód lub ksylitol do słodzenia
Sposób przygotowania: Ananasa obrać i pokroić na kawałki. Wszystkie składniki wrzucić do blendera i zmiksować na gładką masę. Jeśli koktajl jest za kwaśny, dodać trochę miodu lub ksylitolu do smaku. Przełożyć do szklanek i podawać schłodzone.
Warto mieć na uwadze, że koktajle i smoothies zawierają często dużo cukru i kwasów, które mogą osłabiać szkliwo i sprzyjać próchnicy. Dlatego trzeba kontrolować częstotliwość picia takich napojów, przygotowywać je samemu, wybierać te z naturalnych składników, a także dbać odpowiednio o higienę. Na przykład picie przez słomkę, to jeden ze sposobów na ochronę zębów przed szkodliwym działaniem koktajli.
„Higiena to podstawa, to właśnie o niej należy pamiętać w trakcie i po wypiciu koktajlu” – mówi dr. Romana Markiewicz-Piotrowska. „Aby uniknąć nadmiernego kontaktu z zębami, koktajle i smoothie należy pić przez słomkę, a najlepiej popijać dodatkowo wodą, która pomoże spłukać resztki i zneutralizować pH w jamie ustnej. Niewskazane jest także mycie zębów zaraz po wypiciu koktajlu lub smoothie. Mycie zębów tuż po spożyciu kwaśnych napojów może uszkodzić szkliwo, które staje się słabsze i podatne na ścieranie. Po wypiciu koktajlu lub smoothie, trzeba odczekać ok. 30 min, a następnie umyć zęby pastą z fluorem, która pomoże odbudować szkliwo i zapobiec próchnicy” – dodaje dentystka.