ADHD u osób dorosłych może łączyć się z zaburzeniami funkcji seksualnych. Kobiety raportują obniżone libido, mężczyźni zaś miewają dwa odmienne problemy z orgazmem. Różnica w stosunku do ogólnej populacji jest statycznie znacząca.
Tekst: Sylwia Skorstad
Zespół nadpobudliwości psychoruchowej, czyli ADHD, to zaburzenie neurobehawioralne, które manifestuje się między innymi deficytami uwagi, nadruchliwością oraz impulsywnością. Jednocześnie ma swoje benefity, między innymi zdolność do intensywnej koncentracji na niektórych zadaniach (hiperfocus), energiczność czy kreatywność. Codzienność stawia jednak przed osobami z ADHD dużo wyzwań – miewają trudności z planowaniem zadań, dotrzymywaniem terminów, skupieniem się na mało angażujących ich czynnościach. Wielu zdarza się często coś gubić, bywają zbyt gadatliwe, mogą podejmować decyzje bez należnej oceny ryzyka albo nie podejmować ich wcale z obawy przed porażką.
Dodatkowo badania sugerują, że w grupie osób z ADHD konkretne problemy w sferze seksu są częstsze niż w ogólnej populacji.
Gdy trudno się skupić
Pierwsze interesujące studium tego tematu przeprowadzono w 2017 roku w Holandii. Okazało się, że w grupie pacjentów z diagnozą ADHD orgazm bywa problematyczny i, co zastanawiające, w przypadku mężczyzn dysfunkcja może przybierać dwie skrajne formy.
44% badanych pacjentów zaraportowało symptomy co najmniej jednej dysfunkcji w sferze seksu. Co czwarta kobieta z ADHD zgłosiła problem z wejściem w stan podniecenia seksualnego, a 22% z osiągnięciem orgazmu. W grupie mężczyzn z ADHD 14% zgłosiło problem z osiągnięciem orgazmu, zaś 13% przedwczesny orgazm. Badacze przypuszczają, że zespół nadpobudliwości psychoruchowej może dawać różne objawy u poszczególnych pacjentów – jedni maja przedwczesny orgazm w związku z zaburzoną kontrolą impulsów, inni zaś problemy z osiągnięciem orgazmu w wyniku problemów z koncentracją.
Nie wiadomo, czy na funkcje seksualne pacjentów wpływają przyjmowane przez nich medykamenty, bowiem nie zbadano tego aspektu.
Holenderskiego badania nie można traktować jako reprezentatywnego, bowiem wzięło w nim udział tylko 136 dorosłych osób z ADHD będących pod opieką niderlandzkiej poradni, jednak inne badania w tym zakresie (choć nie ma ich wiele), potwierdzają, że zachodzi prawidłowość, na którą pacjenci i lekarze powinni zwrócić uwagę.
Obniżone libido u kobiet
Kolejne interesujące badanie w tym zakresie przeprowadzono na Uniwersytecie Nauk Medycznych w Teheranie w roku 2020. Wzięło w nim udział 129 dorosłych pacjentek i pacjentów z diagnozą ADHD. Kobiety raportowały znacząco niższą satysfakcję z życia seksualnego niż w populacji ogólnej, wśród największych problemów wymieniając obniżone libido i problemy z osiągnięciem orgazmu. W grupie mężczyzn z ADHD subiektywnie oceniany poziom libido był taki sam jak u panów z populacji ogólnej, ale satysfakcja z życia seksualnego była niższa na skutek tych samych problemów z orgazmem, które wcześniej opisali holenderscy badacze.
Również w tym przypadku naukowcy zwrócili uwagę, że problemy ze skupieniem uwagi mogą mieć negatywne skutki dla życia intymnego. Dodatkowo osoby z ADHD mogą być nadwrażliwe na dotyk, zapachy czy dźwięki, co w sypialni potęguje ich problemy ze skupieniem się i czerpaniem radości z seksu.
Psychologowie z Iranu, podobnie jak grupa badawcza z Holandii, sugerują, by włączyć kwestię życia intymnego zarówno do procesu diagnostycznego, jak i terapeutycznego.
Wiedza jako klucz do sukcesu
Trzeba podkreślić, że większość osób z diagnozą ADHD nie zgłasza problemów w sferze seksu, problem ten nie dotyczy każdego i nie w tym samym stopniu, tym bardziej, że zespół nadpobudliwości psychoruchowej występuje w różnych postaciach i nasileniu. Z drugiej strony, zdaniem dr n. med. Tomasza M. Gondka, który udzielił wywiadu „Pulsowi Medycyny”, dane z systemu publicznego w Polsce wskazują na ogromną lukę diagnostyczną ADHD i można przyjąć, że zdiagnozowana jest zaledwie 1 na 134 osób z objawami spełniającymi kryteria tego zaburzenia. Można zatem posiadać diagnozę ADHD i mieć udane życie seksualne, można też mieć problemy w sypialni nie wiedząc, że wynikają one z przyczyn neurobehawioralnych.
Osobom z ADHD, które zmagają się z problemami w sferze seksu, psychologowie radzą poszerzanie wiedzy na temat różnych objawów oraz otwartą komunikację z partnerem. Jeśli ten nie ma świadomości, co jest źródłem problemu, może obwiniać siebie o niewystarczającą atrakcyjność bądź zaangażowanie w życie erotyczne.
Zalecane są konsultacje ze specjalistami z dziedziny seksuologii mającymi doświadczenie w pracy z pacjentami z zespołem nadpobudliwości psychoruchowej. Ci z kolei radzą, by dać życiu seksualnemu wyższy priorytet niż wcześniej i popracować nad koncentracją w sypialni, choćby przy zastosowaniu technik znanych z medytacji. Metody relaksacyjne, na przykład jogę, para może stosować razem przed rozpoczęciem gry wstępnej. Warto jest poeksperymentować z otoczeniem w celu wyeliminowania wszystkiego, co może rozpraszać podczas pieszczot.
https://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1111/ppc.12480