Masz nieregularny okres, na twojej twarzy znowu pojawił się trądzik, na ciele zauważyłaś nadmierne owłosienie, a na brzuchu coraz wyraźniejszą oponkę? A może bezskutecznie próbujesz zajść w ciążę? Bądź czujna! Takie objawy najczęściej towarzyszą PCOS, czyli zespołowi policystycznych jajników. Na czym polega ta choroba i czy można ją wyleczyć?
Szacuje się, że z PCOS zmaga się od kilku do nawet kilkunastu procent kobiet. To schorzenie jest obecnie najczęstszą przyczyną niepłodności, a nieleczone może prowadzić nawet do nowotworu. Jeśli więc zauważymy u siebie niepokojące objawy, nie lekceważmy ich.
PCOS, czyli co?
W pierwszej fazie cyklu miesięcznego z wielu pęcherzyków dojrzewających w jajniku zostaje wybrany jeden (tak zwany pęcherzyk dominujący). To dzięki temu w procesie owulacji komórka jajowa jest uwalniana i trafia do jajowodu. W organizmie zdrowej kobiety pozostałe pęcherzyki zanikają. „Inaczej jest w przypadku pań, które chorują na PCOS. U nich brak jest pęcherzyka dominującego, a ponadto pęcherzyki gromadzą się w jajniku, tworząc małe cysty – stąd też nazwa choroby. Produkują one w nadmiernej ilości androgeny, czyli męskie hormony płciowe, co hamuje produkcję hormonów żeńskich” – tłumaczy dr n. med. Małgorzata Uchman-Musielak, ginekolog ze szpitala Medicover. Dlaczego do takiej sytuacji w ogóle dochodzi? Badania nad przyczynami tego schorzenia cały czas trwają, ale wiele wskazuje na to, że winne mogą być obciążenia genetyczne.
Za dużo męskich hormonów
To właśnie zbyt duża ilość męskich hormonów jest odpowiedzialna za najczęściej występujące objawy PCOS – nieregularne miesiączki lub wręcz ich zanik oraz nadmierne owłosienie i pojawianie się włosków w miejscach typowych dla mężczyzn, a więc na twarzy, klatce piersiowej i brzuchu. „Panie z zespołem policystycznych jajników często skarżą się też na nasilony trądzik i przetłuszczającą się skórę, a także nieuzasadnione przybieranie na wadze i otyłość, zwłaszcza brzuszną. Częściej niż u zdrowych kobiety występują również u nich pewne schorzenia, na przykład cukrzyca typu 2, nadciśnienie czy choroba wieńcowa. Chore na zespół policystycznych jajników panie są też szczególnie narażone na nowotwory” – wymienia dr n. med. Małgorzata Uchman-Musielak. Bardzo istotnym problemem są też trudności z zajściem w ciążę. Często to właśnie przez liczne nieudane próby zostania mamą kobieta trafia do lekarza.
Nawet jeśli zauważymy objawy, które mogą wskazywać na PCOS, nie wpadajmy w panikę. Nie zawsze te symptomy oznaczają chorobę. Na przykład u nastolatek nieregularne menstruacje czy trądzik to zupełnie normalne sytuacje związane z dojrzewaniem. Nasilone owłosienie na twarzy czy ciele również nie musi jeszcze oznaczać poważnych problemów ze zdrowiem. Jeśli jednak kilka różnych objawów występuje łącznie, warto zgłosić się do specjalisty.
Z pomocą lekarza
Lekarz podejrzewający PCOS po wywiadzie kieruje pacjentkę na badania takie jak oznaczenie poziomu hormonów oraz USG. Jeśli potwierdzą one chorobę, konieczne jest podjęcie odpowiednich działań. Obecnie nie ma jeszcze sposobu na całkowite wyleczenie zespołu policystycznych jajników, specjaliści mają jednak do dyspozycji metody, które pozwalają zapobiegać skutkom tej choroby. „To przede wszystkim terapia hormonalna, której zadaniem jest w pierwszej kolejności obniżenie poziomu androgenów i wyregulowanie cyklu miesięcznego. Na jej efekty trzeba zwykle poczekać kilka miesięcy” – wyjaśnia dr n. med. Małgorzata Uchman-Musielak. Jeśli kobieta chora na PCOS zmaga się jednocześnie z nadwagą lub otyłością, bardzo ważne jest zadbanie o powrót do prawidłowej wagi. W ten sposób normalizuje się poziom insuliny, dzięki czemu zmniejsza się ryzyko zachorowania na cukrzycę, która bardzo często towarzyszy PCOS.
Wiele pań po usłyszeniu diagnozy obawia się, że przez PCOS nie będzie mogła mieć dzieci. Dlatego lekarze zwracają uwagę, że także z tego powodu bardzo istotna jest wczesna diagnoza, bo objawy zespołu policystycznych jajników nasilają się z wiekiem i mogą znacząco utrudniać zajście w ciążę. Dlatego sugerują, by zmagające się z tą chorobą kobiety jak najszybciej rozpoczynały leczenie, a o poczęcie starały się przed 25. urodzinami.
Duża liczba kobiet objawy towarzyszące PCOS zrzuca na karb innych dolegliwości i często przez lata żyje w nieświadomości. Tymczasem wystarczy odpowiednia diagnoza, by z wieloma nieprzyjemnymi symptomami się uporać. Warto więc uważnie obserwować swój organizm i z wszelkimi wątpliwościami zgłaszać się do lekarza.