Lubimy myśleć, że jesteśmy jedną, spójną istotą obdarzoną wolną wolą i zdolną do podejmowania racjonalnych decyzji. A co, jeśli jest inaczej i tak naprawdę rządzą nami nieświadome procesy zachodzące w mózgu?
Tekst: Sylwia Skorstad
„Kto tu rządzi – ja, czy mój mózg? Neuronauka a istnienie woli” to emocjonująca i niepokojąca lektura dla wszystkich, których fascynują zagadki ludzkiego umysłu. Jak powstaje schorzenie polegające na tym, że chory jest przekonany, iż bliskie mu osoby zostały zamienione przez sobowtóry? Dlaczego ludzie, którym w trakcie leczenia epilepsji przecięto połączenia nerwowe między lewą a prawą półkulą, nie zauważają żadnej zmiany, choć ich postrzeganie zmienia się diametralnie? Czemu, nie znając przyczyn swojego zachowania, wymyślamy po fakcie racjonalizujące historie? I wreszcie, co najważniejsze – na ile możemy być pewni własnych osądów, decyzji i zdolności do świadomego kontrolowania swoich zachowań? Autor odpowiada na każde z tych pytań. Do nas należy wybór, czy naprawdę chcemy wiedzieć.
Jak wymyślamy życie?
Michael Gazzaniga to niekwestionowany autorytet naukowy. Jest profesorem, autorem dziesięciu znanych publikacji z dziedziny neuropsychologii, dyrektorem Centrum Badania Umysłu SAGE na Uniwersytecie Kalifornijskim w Santa Barbara, prezesem Instytutu Neuronaki Poznawczej oraz członkiem Amerykańskiej Akademii Nauki i Sztuki, Instytutu Medycyny oraz Narodowej Akademii Nauk. Jednocześnie umie prostym językiem opowiedzieć o swoich eksperymentach, ich wynikach i wnioskach, jakie można z nich wyciągnąć.
Profesor Gazzaniga wie, że wiele z jego odkryć nie przypadnie do gustu czytelnikowi. Pomysł, iż moglibyśmy podejmować ważne decyzje bez udziału świadomości, a potem tylko je racjonalizować, zdaje się szalony i prowadzi do dość niebezpiecznych wniosków. Mając tę świadomość, autor daje czytelnikowi wiele motywujących wskazówek, jak nową wiedzę praktycznie wykorzystać. Zwraca uwagę, jak ważne są kontakty społeczne, mówi o wielkiej sile ćwiczeń, które zmieniają mózg tak, abyśmy mogli rozwijać swoje talenty i wreszcie ogromnych zaletach gatunku ludzkiego, jakimi są kreatywność i ciekawość.
Neuropsychologia może wkrótce wywrócić naszą dzisiejszą wiedzę o człowieku do góry nogami. Dlaczego? Lektura książki Michaela S. Gazzanigi to dobry początek poszukiwania odpowiedzi.
„Kto tu rządzi-ja, czy mój mózg? Neuronauka a istnienie woli”, Michael S. Gazzaniga, Wydawnictwo Smak Słowa