Skład diet odchudzających o drastycznym ograniczeniu spożycia energii opracowała amerykańska organizacja Food and Drug Administration. Niekiedy spotyka się określenie dieta białkowa właśnie w odniesieniu do tego typu diet. Jednak nie powinno się tych dwóch pojęć mylić.
Obecnie stosowane diety o bardzo niskiej zawartości energii nie są dietami białkowymi i nie mają nic wspólnego z popularnymi w USA w latach 70. mieszankami białkowymi (w postaci proszku rozpuszczalnego wodzie). Miliony Amerykanów, bez kontroli lekarskiej, rozpoczęły wówczas odchudzanie tą metodą. Moda na mieszanki białkowe – dostępne w wolnej sprzedaży – miała jednak tragiczny koniec. Kilkadziesiąt osób zmarło po ich wielomiesięcznym stosowaniu. Powodem zgonów były najczęściej zaburzenia rytmu serca w następstwie uszkodzenia włókien mięśnia serca. Ostatecznie okazało się, że przyczyną tych zaburzeń był niewłaściwy skład mieszanek białkowych. Użyto w nich niepełnowartościowego białka, które zawierało za mało tryptofanu (jednego z niezbędnych aminokwasów). To z kolei uniemożliwiało prawidłową odbudowę białek ważnych dla funkcjonowania narządów człowieka, w tym również serca.
Diety „ostatniej” szansy dostarczają wszystkich niezbędnych składników odżywczych – pełnowartościowego białka, witamin i składników mineralnych, przy jednoczesnym ograniczeniu spożycia energii do 400-530 kcal/dobę. Są przygotowywane przemysłowo w postaci proszku do rozpuszczania w wodzie. Najbardziej popularną w Polsce dietą o bardzo niskiej zawartości energii jest dieta Cambridge.
Prawidłowe zastosowanie tej metody odchudzania powoduje szybki i bezpieczny spadek wagi. Jednakże nie wszyscy otyli mogą z niej korzystać! Oto wskazania do stosowania diet o bardzo niskiej zawartości energii:
* otyłość znacznego stopnia,
* konieczność szybkiego odchudzenia (np. przed operacją),
* efekt jo-jo,
* brak odpowiednich rezultatów podczas stosowania diet niskokalorycznych.
W Instytucie Żywności i Żywienia przeprowadzono badania dotyczące skuteczności diety Cambridge w grupie 20 kobiet leczonych poprzednio dietą niskokaloryczną bez żadnych rezultatów. Wykazano, że średni ubytek masy ciała po 21 dniach odchudzania za pomocą tej metody przekroczył 7,5 kg. Jednocześnie stwierdzono spadek podwyższonego poziomu cholesterolu, triglicerydów i cukru. Następnie stosowano tzw. mieszaną dietę Cambridge, tj. jej trzy porcje – 420 kcal i dodatkowo posiłek składający się z produktów naturalnych o zawartości energii 400-600 kcal. W ciągu 21 dni odchudzania pacjentki straciły kolejnych 5 kg. Tak więc w czasie 6-tygodniowego leczenia tą metodą spadek wagi ciała wyniósł 12,5 kg.
Po odchudzaniu
Po zakończeniu odchudzania za pomocą diety o bardzo niskiej zawartości energii należy stosować przez krótki czas dietę bez węglowodanów prostych, a następnie z ograniczeniem spożycia węglowodanów złożonych. Trzeba pamiętać, że w przypadku powrotu do diety zawierającej węglowodany bezpośrednio po stosowaniu diety o bardzo niskiej zawartości energii dochodzi do wyraźnego wzrostu wydzielania insuliny, co m.in. sprzyja zatrzymywaniu wody w organizmie. Może to być przyczyną rozczarowań pacjenta, który mylnie będzie uważał, że natychmiast utył po zakończeniu tej trudnej kuracji. Dieta o bardzo niskiej zawartości energii wymaga nadzoru specjalistycznego także po zakończeniu jej stosowania. Kontrola lekarska jest też niezbędna w czasie odchudzania, jeśli otyłości towarzyszą jeszcze inne choroby.
Iza Czajka