Błędy żywieniowe Polaków

Błędy żywieniowe Polaków są podobne do tych, jakie popełnia obecnie cały wysokorozwinięty świat. Tymczasem prawidłowe nawyki to klucz do odpowiedniej wagi ciała oraz dobrego samopoczucia i zdrowia.

Tekst: Małgorzata Chylewska, dietetyk LightBox

Najczęściej popełniane błędy dotyczące żywienia ludzi mają dwojaki charakter. Z jednej strony są związane z niedoborami pokarmowymi, a drugiej – z nadmiernym przejadaniem się oraz nieodpowiednim stylem życia, np. nagminne przepracowanie, mała aktywność fizyczna, życie w nieustannym stresie, używki.

Czego dotyczą błędy żywieniowe?

Choć trudno to zrozumieć, pomimo naszego rozwoju i ogólnego dostępu do żywności, nagminnym zjawiskiem są niestety niedobory żywieniowe. Najczęściej dotyczą one zbyt małej ilości w spożywanych pokarmach takich składników, jak: białka, witaminy i sole mineralne, błonnik pokarmowy, nienasycone kwasy tłuszczowe (NNKT). Tymczasem są to substancje odżywcze niezbędne nam do życia i normalnego funkcjonowania! Ich niedobór może prowadzić do różnych chorób, anemii, spadku odporności, osłabienia organizmu, a nawet do poważniejszych schorzeń (np. anoreksji, niewydolności narządowych, nowotworów.

Za niską wartość kaloryczną diety najczęściej odnotowuje się u dziewcząt (szczególnie ze starszych grup wiekowych), które w okresie dojrzewania zaczynają niekiedy zbyt przesadnie dbać o zachowanie szczupłej sylwetki i celowo ograniczają wtedy ilość spożywanego jedzenia. O ironio, przyczyniają się do tego niestety różne media, ponieważ uparcie od lat lansują wizerunek nienaturalnie chudych modelek. Zbyt mało energii spożywa oczywiście również coraz więcej polskich dzieci i osób dorosłych (szczególnie emerytów), z powodu życia w złych warunkach społeczno-ekonomicznych.

Przejadanie się 

Zagrożenia związane z przejadaniem się dotyczą z kolei nadmiernego spożycia produktów wysokoenergetycznych (przede wszystkim węglowodanów, w tym szczególnie cukrów prostych) oraz powodowanego tym dodatniego bilansu energetycznego, a także nadmiernego spożycia tłuszczów szczególnie zwierzęcych, co skutkuje wzrostem w organizmie „złego” cholesterolu i niezdrowych, nasyconych kwasów tłuszczowych. Do tego dochodzi również nadmierne spożycie soli kuchennej. Jak się okazuje, nawet przy nadmiernej dostawie energii z pożywieniem może wystąpić niedobór niektórych składników odżywczych niezbędnych do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Właśnie dlatego szkodliwa jest nadmierna konsumpcja takich pokarmów, jak: cukier, słodycze, ciasta i ciastka, słodzone napoje, białe pieczywo i produkty wysokoprzetworzone. Takie jedzenie jest mało wartościowe odżywczo, za to dostarczaj organizmowi głównie tzw. pustych kalorii, przez co tyjemy, zakwaszamy się i stopniowo osłabiamy organizm. Łatwo prowadzi to również do niedoboru białek, witamin, minerałów i innych, wyżej wymienionych substancji odżywczych.

10 błędów najczęściej popełnianych przez Polaków:

1. Złe lub niewłaściwe bilansowanie codziennej diety pod względem jakościowym
(nieodpowiednia jakość produktów spożywczych wybieranych do konsumpcji oraz niewłaściwa częstość ich spożycia) oraz ilościowym (nieodpowiednia wartość kaloryczna całego pożywienia spożywanego w ciągu doby, w stosunku do płci i wieku oraz aktywności fizycznej i wykonywanej pracy, a także niewłaściwe ilości i proporcje poszczególnych składników odżywczych, dostarczane w codziennym pożywieniu. Śniadanie powinno stanowić 25-30 proc. wartości energetycznej dla całodziennej racji pokarmowej, II śniadanie to odpowiednio 5-10 proc. tej wartości, obiad 30-35 proc., podwieczorek 5-10 proc., natomiast kolacja 20-25 proc. dziennego zapotrzebowania pokarmowego).

2. Niewłaściwa liczba i rozkład posiłków jedzonych w ciągu dnia – powinno być 3 (śniadanie, obiad i kolacja) do 5 posiłków (pierwsze śniadanie, drugie śniadanie, obiad, podwieczorek i kolacja).

3. Nieregularne spożywanie posiłków (brak ustalonych stałych pór konsumpcji poszczególnych posiłków w ciągu dnia) oraz za długie przerwy pomiędzy posiłkami.

4. Unikanie jedzenia śniadań.

5. Spożywanie wieczorem obfitego posiłku głównego, w tym również zjadanie go zbyt późno (po godzinie 18:00).

6. Nagminne podjadanie pomiędzy właściwymi posiłkami, w tym szczególnie naganna jest codzienna konsumpcja słodyczy i/lub tłustych oraz słonych przekąsek, a także podjadanie w czasie bezsennych nocy.

7. Spożywanie zbyt małej ilości warzyw, owoców i zdrowych płynów (czyli np. picie najlepiej niegazowanej wody mineralnej, zamiast niezdrowych i tuczących napojów słodzonych).

8. Brak kontroli nad jakością spożywanych codziennie posiłków (czyli np. niesprawdzanie ich świeżości, nieczytanie etykiet i zamieszczonego tam składu produktów żywnościowych, kupowanie żywności taniej, za to kiepskiej jakości i niezdrowej, monotonia dietetyczna, czyli brak urozmaicania posiłków).

9. Jedzenie w chwili stresu, czyli tzw. „zajadanie stresu” (uspokajanie się za pomocą konsumpcji).

10. Robienie zakupów w momentach, gdy odczuwa się głód (np. przed obiadem po pracy), podczas gdy zasadą jest, by na zakupy chodzić wypoczętym i sytym, po odczekaniu przynajmniej godziny po posiłku, by nie odczuwać zbytniej ociężałości.